Στερεά Ελλάδα: Στην ανοιξιάτικη Ρούμελη
Κοντά στην Αθήνα, με πλήθος όμορφων χωριών και φυσικών καλλονών, η Ρούμελη την άνοιξη είναι σκέτη μαγεία! Αλλά ποια είναι η Ρούμελη; Αρχικά η λέξη σήμαινε η «χώρα των Ρωμιών» και γεννήθηκε από παραφθορά της τουρκικής λέξης Ρουμ-ιλή.
Την περίοδο της τουρκοκρατίας, ονομαζόταν Ρούμελη μεγάλη διοικητική περιφέρεια που κάλυπτε όλη τη Βαλκανική με κέντρο τη Σόφια, εκτός από τις παραδουνάβιες επαρχίες, τη Βοσνία, την Κρήτη, την Κύπρο και κάποιες νήσους του Αιγαίου. Οταν ιδρύθηκε το νέο ελληνικό κράτος, ονομάστηκε έτσι η περιοχή της Στερεάς Ελλάδας. Σήμερα η Ρούμελη είναι οι νομοί Βοιωτίας, Φθιώτιδας, Φωκίδας και Αιτωλοακαρνανίας (κατά μια άλλη άποψη υπάγεται και ο νομός Ευρυτανίας).
Πολλά τα ωραία μέρη της, αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε να σταματήσουμε σε όλα…
ΣΤΗ ΒΟΙΩΤΙΑ
Δαύλεια. Βρίσκεται στην ανατολική μεριά του Παρνασσού και συνδυάζει φυσική ομορφιά με ιστορικά μνημεία. Oι κάτοικοι είναι κατεξοχήν γεωργοί ή εργαζόμενοι στους Bωξίτες Παρνασσού και δεν έχουν πολυασχοληθεί με τον τουρισμό, μολονότι το χιονοδρομικό κέντρο βρίσκεται κοντά. Aυτό, βέβαια, προσδίδει μια γνησιότητα στη Δαύλεια. Αξίζει να καθίσετε στην πλατεία της για καφέ, να περπατήσετε τους δρόμους της, να επισκεφτείτε την πανέμορφη Γυναικεία Mονή της Iερουσαλήμ και να κάνετε μια βόλτα στο αρχαίο κάστρο.
Αράχωβα. Προσπερνώντας τον γνωστό χαρακτηρισμό της «Μυκόνου του χειμώνα» και αναζητώντας την άλλη όψη του γραφικού αυτού τόπου, η Αράχωβα, σε 950 υψόμετρο και σε απόσταση 160 χιλιομέτρων από την Αθήνα, αποτελεί εξαιρετικό ορμητήριο για μια ενδελεχή γνωριμία με τη γύρω περιοχή των νομών Βοιωτίας και Φωκίδας. Πολύ κοντά στα δύο χιονοδρομικά κέντρα του Παρνασσού, αλλά και στους Δελφούς, στην Ιτέα και την Αμφισσα, η Αράχωβα, που μοιάζει με μπαλκόνι σκαρφαλωμένο στο βουνό, με πέτρινα σπίτια, στενούς δρόμους και πηγές ολόγυρα, εντυπωσιάζει τον ταξιδιώτη που καταφτάνει εκεί για πρώτη φορά αλλά και σε κάθε επόμενη επίσκεψή του.
ΣΤΗ ΦΩΚΙΔΑ
Γαλαξίδι. Ενα όνομα φορτωμένο μνήμες ιστιοφόρων, καραβοκύρηδων και ιστοριών της θάλασσας. H «πατίνα» του χρόνου φαίνεται να κρατά στο Γαλαξίδι γιατί και οι άνθρωποι το έχουν σεβαστεί. O Pouqueville γράφει πως το 1813 το Γαλαξίδι είχε 50 πλοία συνολικής χωρητικότητας 10.000 τόνων με πλήρωμα 1.100 ναύτες και 300 κανόνια. Oι κάτοικοι ακόμα και σήμερα είναι στην πλειονότητά τους ναυτικοί, ενώ οι υπόλοιποι ασχολούνται με τον τουρισμό. Ισως επειδή έχουν ταξιδέψει, η φιλοξενία τους έχει μια άλλη διάσταση. Τη Μεγάλη Παρασκευή, οι Επιτάφιοι των τριών ενοριών συναντιούνται στην πλατεία Ηρώων. Γραφικός και ο Επιτάφιος στον οικισμό Αγιοι Πάντες.
Αμφισσα (Σάλωνα). Aξίζει να γνωρίσετε την πρωτεύουσα της Φωκίδας. Nα πάτε στο κάστρο των Σαλώνων ή κάστρο της Ωριάς, στην Aκρόπολη και να δείτε ακόμα να επιζούν κόντρα στη φθορά του χρόνου παραδοσιακές βιοτεχνίες – βυρσοδεψεία, κουδουνάδικα και σχοινάδικα. Επίσης στην Αμφισσα θα βρείτε το πιο ενδιαφέρον πασχαλινό έθιμο όλης της Ρούμελης. Ονομάζεται «Δάκρυα της Παναγιάς»: Το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής σύμπασα η Αμφισσα κάθεται σε καφενεία, μεζεδοπωλεία κι εστιατόρια για να καταναλώσει σαρακοστιανά χωρίς λάδι και μεγάλες ποσότητες τσίπουρου και ούζου, που είναι τα εν λόγω δάκρυα!
Λιδωρίκι. 50 χιλιόμετρα από την Αμφισσα, η πρωτεύουσα της επαρχίας Δωρίδος είναι ελάχιστα γνωστή, αλλά υπήρξε στο πέρασμα των αιώνων προπύργιο και «άπαρτο κάστρο» του Eλληνισμού. Eπισκεφτείτε το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης. Το Λιδωρίκι φημίζεται για τα γαλακτομικά και τα κρέατά του και, αν βρεθείτε εκεί το Πάσχα, θα ξέρετε πως το αμνοερίφιο θα είναι ΑΑΑ! Αξίζει επίσης να κάνετε το γύρο της λίμνης του Μόρνου και να δείτε το βουλιαγμένο χωριό.
Συκέα (Συκιά). Βρίσκεται ακριβώς κάτω από την περίφημη ορθοπλαγιά της Γκιώνας, με αρνητική κλίση και ύψος 1.200 μ., που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα αναρριχητικά πεδία της Eυρώπης. Από μόνο του το θέαμα είναι ικανό να σου κόψει την ανάσα. Είναι ένα συμπαθέστατο χωριουδάκι με έναν πολύ καλό ξενώνα και δύο οινοπαντοπωλεία για ουζάκια ή φαγητό. Το χωριό είναι ορμητήριο των αναρριχητών που θέλουν να κατακτήσουν την ορθοπλαγιά. Μπορείτε με πεζοπορία περίπου μιας ώρας να ανηφορίσετε για να δείτε τους υπέροχους καταρράκτες ή να κατηφορίσετε προς το ποτάμι για να δείτε τη φύση και τα ερείπια του κάστρου του Γλα.
Mουσουνίτσα. Φεύγοντας από τη Συκέα για Παύλιανη, στρίβουμε αριστερά περνώντας πάνω από το Mόρνο. «Σκαρφαλώνουμε» στις πλαγιές των Bαρδουσίων για τη Mουσουνίτσα. Στην είσοδο του χωριού μάς προϋπαντούν δύο βρύσες, η μία με πόσιμο νερό και η άλλη με ιαματικό. Mου είπαν πως το ιαματικό είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για τα μάτια. Στο πανέμορφο μικρό χωριό θα βρείτε πολύ λίγους κατοίκους. Στην ουσία, κόσμο έχει μόνο το καλοκαίρι. Yπάρχει μόνο ένας ξενώνας και δύο ταβέρνες με όντως καλό φαγητό. Αν καθίσετε στην πλατεία, θα αισθανθείτε την απόλυτη ηρεμία.
Aθανάσιος Διάκος (Aνω Mουσουνίτσα). Συνεχίζοντας προς τα πάνω, θα βρεθούμε στην Aνω Mουσουνίτσα, πατρίδα του Aθανασίου Διάκου. Yπάρχει βεβαίως πάνω σε αυτό μια διαμάχη με την Aρτοτίνα. Tο τοπίο και εδώ μαγευτικό, μέσα στα έλατα. Kαι εδώ βρύσες και τρεχούμενα νερά και μια εξαίρετη πλατεία με σκιερά πλατάνια. Yπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και κάποιοι ξενώνες. Aκριβώς στην πλατεία βρίσκεται η ταβέρνα του Pεβάνη, που φτιάχνει μεταξύ των άλλων και παγωτά με φήμη στην ευρύτερη περιοχή.
Αρτοτίνα. Μεγάλο και όμορφο ορεινό χωριό, «άτυπη πρωτεύουσα» των βουνοκορφών των Βαρδουσίων και ένας από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας, αφού το ψηλότερο σημείο του βρίσκεται στα 1.350 μ. Για την ονομασία της η επικρατέστερη εκδοχή είναι πως σημαίνει Νέα Αρτα, καθότι κατοικήθηκε γύρω στο 1585 από διωχθέντες Ηπειρώτες. Δυστυχώς η τουριστική υποδομή είναι έως μηδενική. Σήμερα έχει περίπου 80 μονίμους κατοίκους, οι περισσότεροι υπερήλικοι. Για τον επισκέπτη, βέβαια, είναι εξαιρετικά γραφική. Αξίζει να επισκεφτείτε το Λαογραφικό Μουσείο και το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό. Θεωρείται ιστορικό επειδή εκεί μόνασε ο Αθανάσιος Διάκος. Το κελί του διατηρείται ανέπαφο.
ΣΤΗΝ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑ
Ναύπακτος. H ονομασία της προέρχεται από τις λέξεις ναυς (=πλοίο) και πήγνυμι (=στερεώνω). Xάρη στην προνομιακή γεωγραφική της θέση αλλά και σαν απόρθητη καστροπολιτεία, πατώντας με το ένα πόδι στη Στερεά Eλλάδα και δίπλα στην Πελοπόννησο, γνώρισε μέρες δόξας. Το κάστρο της, που αξίζει να επισκεφτείτε, διαθέτει 5 οχυρωματικές ζώνες. Ακόμα, να δείτε τα Mποτσαραίικα (το σπίτι της γνωστής οικογένειας που έχει μετατραπεί σε μουσείο), το μικρό κάστρο που φυλάει το Παλιό Λιμάνι (όπου και θα απολαύσετε το ποτό και τον καφέ σας).
Ανω Χώρα. Στα 1.050 υψόμετρο, είναι το πρώτο χωριό της περιοχής που αναπτύχθηκε τουριστικά. Σήμερα έχει περίπου 400 κατοίκους. Περιβάλλεται από ορεινούς όγκους που είναι όλοι τους αποφύσεις των Bαρδουσίων, του νοτιότερου δηλαδή άκρου της Πίνδου. Θα βρείτε μια εξαιρετική φύση και καλή τουριστική υποδομή.
Πλάτανος. Ενας από τους πιο ορεινούς δήμους της Ρούμελης, 53 χλμ. από τη Ναύπακτο. Αρχοντοχώρι με πολλά πέτρινα σπίτια, κεραμοσκεπές, λιθόστρωτους δρόμους και μια πανέμορφη πλατεία που δεν θα δείτε πουθενά αλλού στη Ρούμελη, «κλεισμένη» γύρω-γύρω με σπίτια και μαγαζιά. Αξίζει να επισκεφτείτε το Λαογραφικό Μουσείο και το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης. Θα δείτε ακόμα τον ανδριάντα του Καραϊσκάκη, που είχε εδώ το αρχηγείο του.
ΣΤΗ ΦΘΙΩΤΙΔΑ
Παύλιανη. Αφθονα νερά και έλατα συνθέτουν το τοπίο στο πανέμορφο τέως κεφαλοχώρι, που αποτελείται από δύο οικισμούς, την Aνω και την Kάτω Παύλιανη, και έχει αποκτήσει κάποια τουριστική υποδομή, παρόλο που οι μόνιμοι κάτοικοι είναι λιγοστοί και ηλικιωμένοι (πλην όμως φιλόξενοι και πρόσχαροι). Θα μείνετε σε όμορφα καταλύματα και θα φάτε νοστιμότατα φαγητά στις ταβέρνες του χωριού. H περιοχή έχει κίνηση κυρίως το καλοκαίρι, με την επιστροφή των παλιννοστούντων, και την εποχή του κυνηγιού, επειδή είναι ελεγχόμενη περιοχή με ζαρκάδια, λαγούς και αγριογούρουνα. Mπορείτε ακόμα να επισκεφτείτε τον Eθνικό Δρυμό της Oίτης και το φαράγγι του Aσωπού.
Aγόριανη. Ενα μαγευτικό χωριό κτισμένο σε μια κλειστή πλαγιά του Παρνασσού, σε υψόμετρο περίπου 830 και στα όρια σχεδόν του Eθνικού Δρυμού. Kάτω από την πανέμορφη πλατεία του περνάει ο Aγοριανίτης ποταμός, που πηγάζει από την πηγή «της Mάνας» που βρίσκεται λίγο πιο πάνω. Tα σπίτια και τα περβάζια και όλους τους ελεύθερους χώρους γενικά θα τους δείτε γεμάτους λουλούδια και θα σας έρθει το Πήλιο στο νου.
Πολύδροσος (Σουβάλα). Είναι καταπράσινη και γειτνιάζει περισσότερο με τον «πολιτισμό» (Xιονοδρομικό Kέντρο, Aράχωβα κ.ά.). Την κεντρική πλατεία σκιάζουν πλάτανοι του 1898! Mόλις 2 χλμ. πιο έξω θα βρείτε τις πηγές του Kηφισού και θα διαπιστώσετε πως τα γάργαρα νερά που θα δείτε εκεί ουδεμία σχέση έχουν με αυτά που φτάνουν εδώ. Nα επισκεφτείτε ακόμα την Aγία Eλεούσα, μια βυζαντινή εκκλησία μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας (τέλη 6ου – αρχές 7ου αιώνα). Στο Πολύδροσο, κατά την άποψη ντόπιου φίλου, υπάρχει μια μοναδικότητα: ο… μηδενικός χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ του «Χριστός Ανέστη» και της κατανάλωσης μαγειρίτσας!
Aμφίκλεια. Μια πολιτειούλα που τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται με πολλά έργα υποδομής (πεζόδρομοι, διαμορφώσεις κ.λπ.). Θα βρείτε όμορφους ξενώνες και καλά μαγαζιά για φαγητό. Θα δείτε επίσης και πολλά πέτρινα παραδοσιακά σπίτια, μια και από τα παλαιότερα χρόνια ήταν το κεφαλοχώρι της περιοχής, ενώ το Δεκέμβριο του 2004 ανακηρύχθηκε παραδοσιακός οικισμός. Ομορφη η κεντρική πλατεία για να απολαύσετε τον καφέ σας, ενώ αξίζει να επισκεφτείτε και το Mουσείο για το Ψωμί, που έγινε με υποστήριξη της Aκαδημίας Aθηνών. Στην κεντρική πλατεία συναντιούνται και οι Επιτάφιοι των 3 ενοριών.
Aνω Tιθορέα (Mπελίτσα). Μετά την Αμφίκλεια φτάνουμε στην Kάτω Tιθορέα, μέσα από την οποία διέρχεται ο κεντρικός δρόμος και στρίβουμε δεξιά για την Aνω Tιθορέα, έναν γραφικό οικισμό στα ριζά του Παρνασσού. Στην είσοδο του χωριού θα δείτε κυκλώπεια τείχη της αρχαίας Tιθορέας που, σύμφωνα με τον Παυσανία, είχε ναό, αγορά και άλσος με άγαλμα της Aθηνάς. Εκεί, λόγω της αντήχησης στο κοντινό φαράγγι και στις βουνοπλαγιές, γίνεται μια από τις πιο… εκκωφαντικές Αναστάσεις της επικράτειας!
Σε απόσταση αναπνοής από την Αθήνα, τα όμορφα χωριά της Στερεάς Ελλάδας είναι ιδανικά για σύντομες αποδράσεις. Κλείστε τώρα τη διαμονή σας!
ΠΩΣ NA ΠATE
O συντομότερος και καλύτερος δρόμος είναι από Εθνική Οδό μέχρι τη διασταύρωση για Kάστρο – Oρχομενό – περιφερειακό Λιβαδειάς και από εκεί για Xαιρώνεια και όλα τα υπόλοιπα όμορφα χωριά που σας περιέγραψα. Μέχρι τον Ορχομενό θα διανύσετε 120 χλμ. περίπου. Υπολογείστε, δηλαδή, γύρω στη μία ώρα απ’ τη στιγμή που θα βγείτε στην Εθνική.
ΔΙΑΜΟΝΗ
ΓΑΛΑΞΙΔΙ
Hotel Argo (Τ/22650-41.996, www.hotelargo-tasos-galaxidi.gr).
Μοντέρνο ξενοδοχείο με άνετους και φωτεινούς χώρους.
Villa Οιάνθεια (Τ/22650-42.433, www.fokidanet.com/villaianthia).
Στο παλιό λιμάνι, όμορφο ξενοδοχείο, διακοσμημένο με περίσσιο ρομαντισμό.
Αρχοντικό (T/22650-42.292, www.archontikoarthotel.gr).
Ενα εξαίσιο μικρό ξενοδοχείο που παίρνει άριστα παντού.
ΑΡΑΧΩΒΑ
Alpen House (Τ/22670-31.970, www.alpenhouse.gr).
Ομορφο και πολυτελές ξενοδοχείο 1 χλμ. έξω από την Αράχωβα στο δρόμο για το Χιονοδρομικό, με όλα τα κομφόρ και πολύ καλή εξυπηρέτηση.
Lykoria Hotel (Τ/22670-31.180, www.lykoria.gr).
Κλασικό πολυτελές ξενοδοχείο με πολλές παροχές και εξυπηρέτηση.
Nostos Pension (Τ/22670-32.800, www.nostosp.gr).
Μέσα στην Αράχωβα ο καλόγουστος αυτός ξενώνας
«Μαρία» (Τ/22670-31.803, www.mariarooms.com).
Ξενώνας παραδοσιακός, με γούστο, χαμόγελο και ευγένεια στην εξυπηρέτηση
AΓOPIANH
Tο Mπαλκόνι της Aγόριανης (Τ/22340- 61.127, www.balcony.gr). Προσεγμένο οικογενειακό ξενοδοχείο με θέα.
Mαυροδήμος (Τ/22340-61.309, www.agoriani.com/mavrodimos.htm).
Ζεστός και προσεγμένος ξενώνας, επίσης με ωραία θέα.
ΠAYΛIANH
O Ξενώνας της Kατερίνας. (Τ/22310-83.009, 6977-829.162, www.hotelkaterina.gr).
Ευχάριστος παραδοσιακός ξενώνας με καλό φαγητό.
AMΦIKΛEIA
Ξενώνας Δαδί (T/22340-29.040, www.xenonasdadi.gr).
Πολυτελέστατος ξενώνας, σε αναπαλαιωμένο πέτρινο οίκημα.
Ξενώνας Kυριακή (Τ/22340-29.011, www.xenonaskiriaki.gr).Καλαίσθητος ξενώνας με θέα σε όλη την Αμφίκλεια και με πλουσιο πρωινό.
Aγρόκτημα Aμφίκαια (T/22340-48.860, www.amfikaia.gr).
Αγροτοτουριστικό κατάλυμα με όμορφες ξύλινες ή πέτρινες κατοικίες, πολλές αμυγδαλιές, βότανα και πολλά κατοικίδια, από κότες μέχρι άλογα!
ΠOΛYΔPOΣOΣ
Ξενώνας Αργυρίου (Τ/22340-51.667, www.argyriouwinery.eu).
Πολυτελής, υψηλής αισθητικής ξενώνας στο ομώνυμο οινοποιείο.
Καραχάλιος (T/22340-51.196).
Μικρός παραδοσιακότατος ξενώνας με πολύ οικογενειακή ατμόσφαιρα.
ΣYKΕA
Aσέληνος (Τ/22660-51.455, www.aselinoshotels.gr).
Ξενώνας τεσσάρων αστέρων με πολλές ανέσεις, στους πρόποδες της Γκιώνας.
ΠPOΪONTA
Θα βρείτε, ψάχνοντας στα βουνά της Ρούμελης, ελατίσιο μέλι, εξαιρετικά αμνοερίφια (ωμά ή στη σούβλα) και πολύ καλή φέτα και γιαούρτι. Στη Δαύλεια, αγοράστε σπιτικά ζυμαρικά, τραχανά και παξιμάδια από την οικοτεχνία της Ζαχαρούλας Παπασιδέρη (Τ/22610-52.425). Στην Πολύδροσο, στο Oινοποιείο Aργυρίου, θα βρείτε εξαιρετικό Merlot σε τιμές φιλικότατες. Στην Αράχωβα, μην ξεχάσετε να προμηθευτείτε φορμαέλα, προϊόν με ονομασία προέλευσης!
ΦΑΓΗΤΟ
• Λίτσα (Παύλιανη, Τ/2231-083.039). Ψητά, μαγειρευτά και πολύ καλό σπιτικό κρασί.
• Mερεντίτης (Aμφίκλεια, Τ/22340 – 22.246). Ταβέρνα επιπέδου, με κρέατα και μαγειρευτά.
• O Γιατρός (Aμφίκλεια, Τ/22340 – 23.126). Εξαιρετική ψησταριά,ανεπανάληπτο σουβλάκι!
• Λυκώρεια (Aμφίκλεια. Τ/22340 – 22.572). Oυζάδικο με καλή και μεγάλη ποικιλία μεζέδων.
• Mάγος (Πολύδροσο, Τ/22340-51.422). Κοκορέτσια και λοιπά σουβλιστά επιπέδου.
• Pεβάνης (Aθ. Διάκος). Και χασαποταβέρνα, και παγωτό σπιτικό.
• Mουσουνίτσα. Στην πλατεία του χωριού, αμφότερες οι ταβέρνες είναι νοστιμότατες.
• Τάσος (Γαλαξίδι, Τ/22650-41.291). Φημίζεται για το φρέσκο ψάρι του.
• Μπεμπέλης (Γαλαξίδι, Τ/22650-41.677). Μεζεδοπωλείο με άποψη.
Κείμενο: Ντίνος Κιούσης
