Αν η πλήξη είναι το μόνιμο άγχος σας όταν πρόκειται να επισκεφτείτε για πρώτη φορά έναν τόπο, η Σάμος δεν θα σας απογοητεύσει. Aπό την οργιώδη βλάστηση του βορινού μέχρι το πιο «λιτό» τοπίο του νότιου τμήματός της κι από τα ανεπτυγμένα τουριστικά ανατολικά παράλια μέχρι τα μικρά χωριά που είναι «σκαρφαλωμένα» στον δύσβατο ορεινό όγκο του Κέρκη, στα δυτικά, το νησί του Πυθαγόρα δεν σταματά να σε εκπλήσσει. Kαι με τις εναλλαγές της και με τις ποικίλες δραστηριότητες τις οποίες, εν τέλει, αφήνει στον επισκέπτη της να επιλέξει ανάλογα με τις ανάγκες του και την ταξιδιωτική «κουλτούρα» που εκείνος διαθέτει…
Αν δεν μπορείτε να αποχωριστείτε την πολυκοσμία (τρόπος του λέγειν για ένα νησί 34.000 κατοίκων) ούτε στις διακοπές, υπάρχουν το Βαθύ, το Πυθαγόρειο και το Κοκκάρι, με πολλές επιλογές διαμονής και φαγητού αλλά και νυχτερινή ζωή. Αν πάλι επιζητείτε την απομόνωση και την ηρεμία, δεν μπορώ να φανταστώ καλύτερο μέρος από τον Μπάλο, έναν μικρό γραφικό οικισμό στα νότια παράλια. Εχει 2 – 3 μικρές μονάδες φιλοξενίας, άλλες τόσες ταβερνούλες, καθαρή θάλασσα και προσφέρει ιδανικές συνθήκες αυτοσυγκέντρωσης και ανασύνταξης των δυνάμεών σας – τόσο απαραίτητα και τα δύο σε καιρούς χαλεπούς.
Και αφού εξασφαλίσετε τη «στέγη» σας, αρχίζουν οι εξορμήσεις. Η Σάμος διαθέτει δεκάδες παραλίες, με άμμο, ψιλό χαλίκι ή βότσαλα, οργανωμένες και μη. Φημίζονται για την ομορφιά τους (στις περισσότερες τα πεύκα και οι ελιές σχεδόν ακουμπάνε το κύμα) και για τα καθαρά νερά τους: από την Τσαμαδού, την Τσαμπού, τα Λεμονάκια, το Ποτάμι, την Ψιλή Αμμο και τη Μυκάλη μέχρι την Κέρβελη, το Ποσειδώνιο, το Ποτοκάκι, τη Χρυσή Αμμο, τα Βοτσαλάκια και τα φημισμένα Σεϊτάνια (Μεγάλο και Μικρό). Θα μονοπωλήσουν το μεγαλύτερο κομμάτι της διαμονής σας, είναι σίγουρο, μαζί με τους σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους (βλ. Ηραίο και Ευπαλίνειο Ορυγμα), αξίζει πάντως να μοιράσετε το χρόνο σας έτσι ώστε να βρείτε την ευκαιρία να επισκεφτείτε τα πανέμορφα χωριά του νησιού: τη Λέκκα και την Καστανιά, τους Μανωλάτες, τον Πλάτανο, τον Παγώνδα, τους Σπαθαραίους, τους Βουρλιώτες και τόσα άλλα.
ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΩΡΙΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ
Παγώνδας (παγών+δα, δηλαδή γη των πηγών). Ενα καταπράσινο χωριό στα ΝΑ, από τα πιο παλιά της Σάμου, με μια μεγάλη παραδοσιακή πλατεία και υπέροχη θέα. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το Λαογραφικό Μουσείο.
Μανωλάτες. Ενα φυσικό «μπαλκόνι» στην κατάφυτη πλαγιά του Καρβούνη, με θέα στο βόρειο τμήμα του νησιού. Αν αγαπάτε την πεζοπορία, μπορείτε να αφήσετε το αυτοκίνητό σας στον παραλιακό Αγιο Κωνσταντίνο κι από εκεί να ακολουθήσετε το παλιό μονοπάτι, μέσα από οργιώδη βλάστηση με πλατάνια, κισσούς και τρεχούμενα νερά. Περπατήστε στα όμορφα πλακόστρωτα δρομάκια του, πιείτε καφέ στα παραδοσιακά καφενεία ή δοκιμάστε τις τοπικές σπεσιαλιτέ και αγοράστε όμορφα πήλινα αντικείμενα από τον Γιώργο Νομικό. Ο ίδιος ήρθε για πρώτη φορά στη Σάμο το 1992, για διακοπές, αλλά αποφάσισε πως δεν ήθελε να φύγει. Σήμερα έχει ένα εργαστήριο αγγειοπλαστικής στην είσοδο του χωριού και φτιάχνει τα κεραμικά του ακούγοντας Χατζιδάκι και έχοντας πάντα δίπλα του τον Ποβερίνο, το γάτο του – «τον φτωχούλη των γατιών»…
Παλαιόκαστρο, πολύ κοντά στην πρωτεύουσα του νησιού: είναι ένα μικρό χωριό, αθέατο από τη θάλασσα. Ιδανικό για έναν απογευματινό περίπατο, αρκεί να καταλήξετε, το βραδάκι, στο καφενείο του Τριαντάφυλλου -που μόνο οι ντόπιοι ξέρουν- για ψητές σαρδέλες και σούμα…
Βουρλιώτες. Οι πρώτοι κάτοικοί του ήρθαν, στις αρχές του 17ου αι., από τα Βουρλά της Μικράς Ασίας, τις αρχαίες Κλαζομενές. Χτισμένο μέσα στα πεύκα και τα αμπέλια, έχει υπέροχη θέα στο βόρειο τμήμα του νησιού. Αν βρεθείτε στη Σάμο το Σεπτέμβριο, θυμηθείτε τη «Γιορτή της σούμας», της «πρωταγωνίστριας» του σαμιώτικου καφενέ, που γίνεται κάθε χρόνο στο χωριό.
ΔΥΟ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΒΟΛΤΕΣ
Στο Ανω και Κάτω Βαθύ Η παραλιακή λεωφόρος της Σάμου προσφέρει πολλές επιλογές – για καφέ, φαγητό και ποτό. Βέβαια, η λιθόστρωτη προκυμαία, την οποία είχε φτιάξει το 1875 η μαρσεγιέζικη τεχνική εταιρεία των αδελφών Ντισό, δεν υπάρχει πια. Η πόλη μεγάλωσε και άλλαξε. Παραμένει, όμως, μια από τις πιο όμορφες πρωτεύουσες του Αιγαίου.
Και όταν ο ήλιος αρχίσει να πέφτει, εσείς αρχίστε να ανηφορίζετε προς το Ανω Βαθύ, τον πρώτο οικισμό των νεότερων χρόνων, αποτέλεσμα εποικισμού του 16ου και 17ου αι. Χτισμένο ανάμεσα στους λόφους Κουτσόμυλο και Βαρελά (για προστασία από τους πειρατές), έχει διατηρήσει το χρώμα του, με τα παλιά διώροφα σπίτια και τα στενά δρομάκια. Περπατήστε μέχρι τον Αγιο Ιωάννη (τον Αη Γιαννάκη των ντόπιων), ναό που χρονολογείται στο 1799. Απολαύστε από εκεί τη θέα και, μετά, τον καφέ ή το ουζάκι σας στο διπλανό υπαίθριο καφενεδάκι που ελπίζω να λειτουργήσει φέτος…
Στο Καρλόβασι Η πόλη, εδώ και δεκαετίες, ελάχιστα έχει να θυμάται από την ακμή που έζησε στις αρχές του 1900, από τα εντυπωσιακά πετρόκτιστα βυρσοδεψεία και καπνομάγαζα της παραλίας. Σημάδια από τον φημισμένο ιππήλατο τροχιόδρομο που λειτούργησε εδώ από το 1905 ώς το 1939 δεν υπάρχουν. Και όμως, κάποια από τα παλιά αρχοντικά, γύρω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στέκουν ακόμα, σε πείσμα του χρόνου… Κάντε μια βόλτα εκεί και μετά βγείτε στον παραλιακό δρόμο και συνεχίστε μέχρι το λιμάνι – αυτή ήταν η αγαπημένη διαδρομή του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, ο οποίος έζησε αρκετά χρόνια στο Καρλόβασι και το αγάπησε πολύ.
…ΚΑΙ Η ΠΙΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Προς τους Δρακαίους, ένα μικρό χωριό στο δυτικό μέρος του νησιού, που πήρε το όνομά του -όπως λέγεται- από τον Δράκο, τον πρώτο κάτοικο της περιοχής. Η περιοχή είναι άγονη, με απόκρημνους βράχους αλλά πλούσια άγρια βλάστηση, και έχει καταπληκτική θέα προς το πέλαγος (όπως συμβαίνει και με τη γειτονική Καλλιθέα – το δηλώνει, άλλωστε, και το όνομά της). Οχι τυχαία, δυτικά του χωριού βρίσκεται η θέση Πυργάκι, όπου κατά την παράδοση υπήρχε βίγλα (σκοπιά) που κατόπτευε τη θάλασσα και ειδοποιούσε τις γύρω βίγλες του νησιού για την εμφάνιση πειρατών ή του τουρκικού στόλου, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821. Αν διαθέτετε τζιπ -επειδή ο δρόμος είναι κακοτράχαλος-, μπορείτε από εκεί να συνεχίσετε για τα καρνάγια του Αγίου Ισιδώρου, ενός ορμίσκου που κάποτε φιλοξενούσε πέντε ταρσανάδες με 80 μάστορες. Σήμερα, μόνο δύο πατεράδες με τους γιους τους έχουν απομείνει να συνεχίζουν την παράδοση ενός και πλέον αιώνα…
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Aεροπορικώς από την Αθήνα, με καθημερινές πτήσεις. Ή ακτοπλοϊκώς από τον Πειραιά, με ταχύπλοο ή συμβατικό οχηματαγωγό. (Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά, www.yen.gr, Τ/210-42.26.000)
ΔΙΑΜΟΝΗ
Doryssa Seaside Resort & Village (Τ/22730-88.300, www.doryssa.gr). Στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού, μια ανάσα από το αεροδρόμιο, με πανέμορφη παραλία 450 μέτρων (πολλά αλμυρίκια για σκιά). Εκτός από το κεντρικό κτίριο, για τη διαμονή σας υπάρχει και το Χωριό. Κάθε σπίτι του είναι διαφορετικό και όλα μαζί δίνουν την αίσθηση παραδοσιακού σαμιώτικου οικισμού – με όλες τις σύγχρονες ανέσεις.
Princess Tia (Τ/22730-36.331, www.princesstia.gr). Μικρή οικογενειακή μονάδα, στον Μπάλο, κάτω από έναν τεράστιο βράχο. 14 studios, 20 μέτρα από τη θάλασσα. Ο Γιάννης και η Τία, οι ιδιοκτήτες, έχουν φτιάξει κι ένα μπαράκι στην αυλή, δίπλα στην πισίνα, για να χαλαρώνετε τα βράδια ακούγοντας τον ήχο του κύματος… 45 – 60 ευρώ.
Kerveli Village (Τ/22730-23.006). Στο ανατολικότερο σημείο της Σάμου, στην πανέμορφη Κέρβελη, απέναντι από τα μικρασιατικά παράλια. Είναι χτισμένο με την παραδοσιακή σαμιώτικη αρχιτεκτονική, στο «σύνορο» του δάσους και της παραλίας, και διαθέτει 62 δωμάτια. Για τους λάτρεις της ηρεμίας. 70 – 90 ευρώ.
ΦΑΓΗΤΟ
Εσπερος, στην παραλία του Μπάλου (Τ/22730-36.451). Δίπλα στο γραφικό ξωκλήσι της Αγίας Πελαγίας, ένα οικογενειακό μαγαζί με καλό φαγητό και τιμές που δεν φοβούνται την κρίση…
Βάρσαμος είναι μια μικρή παραλία, στο δυτικό άκρο του νησιού, στην οποία θα κοπιάσετε για να φτάσετε· πρέπει να ανεβείτε στις πλαγιές του Κέρκη. Ομως, θα σας αποζημιώσει με σπιτικό φαγητό (από τα χεράκια της κυρίας Αγγελικής) στο μοναδικό ταβερνάκι που υπάρχει εκεί και με ένα από τα ωραιότερα ηλιοβασιλέματα του Αιγαίου.
Οι νοστιμιές της Ουρανίας Αυτή την εποχή, η κυρία Ουρανία Μιχελή, δεινή μαγείρισσα, έχει ήδη βγάλει τα τραπεζάκια της έξω από την παλιά κοινότητα Βαθέος. Μια σταλιά το μαγαζί της, αλλά… θαυματουργό, έχει γίνει σημείο αναφοράς για ντόπιους καθώς και «διαβασμένους» επισκέπτες. (Τ/22730-22.488)
Διόνυσος Αν μπορείτε να αποχωριστείτε για λίγο τη θέα προς τη θάλασσα, στο εστιατόριο αυτό θα απολαύσετε έντιμο φαγητό -μαγειρευτά και της ώρας- σε μια όμορφη μικρή πλατεία κάτω από έναν τεράστιο πλάτανο. (Πλατεία 8ης Μαΐου, Καρλόβασι, Τ/22730-30.120)
Κείμενο: Τασούλα Επτακοίλη
