Αριθμ. Δ28οικ.37400/3461 – ΦΕΚ Β 297 – 11.02.2014
Καθορισμός πλαισίου ελάχιστων προδιαγραφών λειτουργίας Ανοικτών Κέντρων Ημέρας Αστέγων.
Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ
Έχοντας υπόψη:
1. Το Π.Δ. 63/2005 (ΦΕΚ 98/2005 τ. Α΄) «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά Όργανα».
2. Τις διατάξεις του Ν. 2646/98 (ΦΕΚ 236/1998 τ. Α΄) «Ανάπτυξη του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας και άλλες διατάξεις».
3. Τη διάταξη του άρθρου 75 παρ. I.ε περ. 2 και 3 του Ν. 3463/2006 (ΦΕΚ 114/2006 τ. Α΄) «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων», όπως αυτός ισχύει τροποποιηθείς.
4. Τη διάταξη του άρθρου 43 του Ν. 4025/2011 (ΦΕΚ 228/τ. Α΄) «Ανασυγκρότηση Φορέων Κοινωνικής Αλληλεγγύης ,Κέντρα Αποκατάστασης, Αναδιάρθρωση Ε.Σ.Υ. και άλλες διατάξεις».
5. Τις διατάξεις των άρθρων 9 και 29 του Ν. 4052/2012 (ΦΕΚ 41/2012 τ. Α΄) «Νόμος αρμοδιότητας Υπουργείων Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για εφαρμογή του νόμου «Έγκριση των Σχεδίων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδας και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας» και άλλες διατάξεις».
6. Τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 852/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29ης Απριλίου 2004 για την υγιεινή των τροφίμων και τις τροποποιήσεις αυτού.
7. Τον Α.Ν. 2520/1940 (Φ.Ε.Κ 273/40 τ. Α΄) «περί Υγειονομικών Διατάξεων» όπως συμπληρώθηκε και τροποποιήθηκε μεταγενέστερα.
8. Την υπ’ αρ. Γ1/9900(ΦΕΚ 1266 τ. Β΄/3-12-74) Υ.Α. «Περί υποχρεωτικής κατασκευής αποχωρητηρίων».
9. Την υπ’ αρ. ΔΥΓ2/Γ.Π/οικ.38295/07 (ΦΕΚ 630/07 τ. Β΄) Κ.Υ.Α με την οποία τροποποιήθηκε η Κ.Υ.Α. Υ2/ΟΙΚ.2600/2001 (ΦΕΚ 892/01/τ. Β΄) «Ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης» σε συμμόρφωση προς την οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου της Ε.Ε.
10. Την υπ’ αρ. ΔΙΑΔΠ /Φ.Α.3.1/21220/4-11-2011 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 2496/τ. Β΄) «Απλούστευση διαδικασίας έκδοσης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας Καταστήματος Υγειονομικού Ενδιαφέροντος, Θεάτρου και Κινηματογράφου».
11. Την υπ’ αρ. Γ.Υ 39 α/2-4-12 (ΦΕΚ 1002/τ. Β΄) Υ.Α. «Ρυθμίσεις που αφορούν τον περιορισμό λοιμωδών Νοσημάτων».
12. Την υπ’ αρ. Υ1γ/ΓΠ/οικ.96967(ΦΕΚ 2718 τ. Β΄/2-10-2012)
Υ.Α. «Υγειονομικοί όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας επιχειρήσεων τροφίμων και ποτών και άλλες διατάξεις».
13. Την υπ’ αρ. Υ1γ/Γ.Π/οικ.35797(ΦΕΚ 1199/τ. Β΄/11-4-2012) Υ.Α. «Πιστοποιητικό υγείας εργαζομένων σε επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος.
14. Το Π.Δ. 119/2013 (ΦΕΚ 153/2013 τ. Α΄) «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».
15. Την υπ’ αρ. 22365/97/05-07-2013 (ΦΕΚ 1667/2013 τ. Β) απόφαση «Καθορισμός αρμοδιοτήτων Υφυπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Βασιλείου Κεγκέρογλου».
16. Το υπ’ αρ. 100466/2012 έγγραφο της Γ.Γ. Δημόσιας Υγείας «Θέσπιση Υγειονομικών όρων λειτουργίας για την έκδοση Κ.Υ.Α. λειτουργίας Κοινωνικών Ξενώνων και Ανοικτών Κέντρων Ημέρας Αστέγων».
17. Την ανάγκη λειτουργίας Ανοικτών Κέντρων Ημέρας Αστέγων με σκοπό την παροχή υπηρεσιών άμεσης παρέμβασης για την αντιμετώπιση βασικών αναγκών αστέγων. Ειδικότερα, την παροχή υπηρεσιών ψυχοκοινωνικής στήριξης, πρωτοβάθμιας υγειονομικής φροντίδας, εξασφάλισης δυνατότητας ατομικής φροντίδας και υγιεινής, καθώς και διασύνδεσης με αρμόδιους φορείς παροχής υπηρεσιών στέγασης, σίτισης, ψυχολογικής υποστήριξης, υγείας, πρόνοιας και κοινωνικής επανένταξης.
18. Την ανάγκη θέσπισης πλαισίου προδιαγραφών λειτουργίας των ανωτέρω δομών, αποφασίζουμε:
Τον καθορισμό πλαισίου ελάχιστων προδιαγραφών για τη λειτουργία Ανοικτών Κέντρων Ημέρας Αστέγων σύμφωνα με τα ακόλουθα:
Α) ΟΜΑΔΑ ΣΤΟΧΟΣ
Τα Ανοικτά Κέντρα Ημέρας Αστέγων (εφεξής ΑΚΗΑ) απευθύνονται σε άτομα, τα οποία στερούνται στέγης και διαβιούν σε δημόσιους ή εξωτερικούς χώρους ή διανυκτερεύουν σε ξενώνες ύπνου ή διαμένουν σε ακατάλληλους και επισφαλείς χώρους.
Β) ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΗΜΕΡΑΣ ΑΣΤΕΓΩΝ
1. Φορείς Υλοποίησης
Φορείς υλοποίησης των ΑΚΗΑ μπορούν να είναι:
• Δήμοι, Δημοτικά ΝΠΔΔ ή Κοινωφελείς Επιχειρήσεις των Δήμων
• ΝΠΔΔ παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας ή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πιστοποιημένα σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν.2646/98
2. Δυναμικότητα
Η συνολική δυναμικότητα του ΑΚΗΑ θα καλύπτει τις ανάγκες έως πενήντα (50) ατόμων ημερησίως, ανάλογα με τις ώρες λειτουργίας.
3. Λειτουργία
3.α. Ωράριο λειτουργίας
Τα ΑΚΗΑ λειτουργούν από τρεις μέχρι επτά ημέρες την εβδομάδα με ωράριο ημερήσιας λειτουργίας, το οποίο κυμαίνεται από τις 7.30 το πρωί μέχρι τις 9.00 το βράδυ. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον κρίνεται αναγκαίο (π.χ λόγω κακών καιρικών συνθηκών) μπορεί να παραταθεί το ωράριο λειτουργίας με την άδεια της οικείας δημοτικής αρχής.
3.β. Παρεχόμενες υπηρεσίες
Οι χρήστες των υπηρεσιών του ΑΚΗΑ έχουν τη δυνατότητα:
• να ξεκουραστούν σε ασφαλές και ζεστό μέρος
• να τους παρασχεθεί ένα ρόφημα
• να ασχοληθούν με την ατομική τους υγιεινή
• να λάβουν ατομικό κυτίο με είδη ατομικής υγιεινής.
• να λάβουν ρουχισμό και να πλύνουν τα ρούχα τους
• να ζητήσουν τη φύλαξη προσωπικών τους αντικειμένων (έγγραφα, ρούχα κ.λπ.) σε ασφαλή χώρο
• να λάβουν στοιχειώδη υγειονομική φροντίδα
• να λάβουν στοιχειώδη φαρμακευτική αγωγή, εάν κριθεί αναγκαίο
• να μετέχουν σε ατομικές συναντήσεις με εξειδικευμένα στελέχη του Κέντρου για τη διερεύνηση των αναγκών τους και τον από κοινού σχεδιασμό προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους
3.γ. Διοικητική οργάνωση
• Συντάσσεται Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας, ο οποίος περιλαμβάνει όλα τα λεπτομερειακά θέματα αναφορικά με την οργάνωση λειτουργίας του ΑΚΗΑ, ιδίως δε τα σχετικά με:
ο τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των χρηστών των υπηρεσιών του ΑΚΗΑ
ο τη μεθοδολογία οργάνωσης της παροχής των υπηρεσιών με έμφαση στο σεβασμό των δικαιωμάτων και των ιδιαίτερων αναγκών κάθε επωφελούμενου
ο τα καθήκοντα του απασχολούμενου προσωπικού
ο τις διαδικασίες τήρησης αρχείου και ατομικών φακέλων με τη σύμφωνη γνώμη των επωφελούμενων και σε συμμόρφωση με τα προβλεπόμενα στο Ν. 2472/97
ο τις διαδικασίες διοικητικής και οικονομικής οργάνωσης του ΑΚΗΑ
ο τη διασύνδεση του ΑΚΗΑ με φορείς παροχής υπηρεσιών στέγασης, σίτισης, ψυχολογικής υποστήριξης, υγείας, πρόνοιας και κοινωνικής επανένταξης
ο την προσέλκυση εθελοντών και φοιτητών σε πρακτική άσκηση, καθώς και για τη σύνδεση με την κοινότητα
ο την αξιοποίηση των παρεχόμενων πόρων για τη λειτουργία του ΑΚΗΑ, συμπεριλαμβανομένης της προσέλκυσης πόρων από δωρεές
• Εκπονείται σε συνεργασία και με τη σύμφωνη γνώμη του επωφελούμενου ατομικό σχέδιο κοινωνικής επανένταξης στο οποίο περιγράφονται οι διαδικασίες διασύνδεσης με συγκεκριμένους φορείς παροχής υπηρεσιών στέγασης, σίτισης, ψυχολογικής υποστήριξης, υγείας, πρόνοιας και κοινωνικής επανένταξης, με στόχο την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των προβλημάτων του. Η αδυναμία ή άρνηση συνεργασίας του επωφελούμενου για την υλοποίηση του σχεδίου δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο αποκλεισμού από την παροχή των υπηρεσιών του ΑΚΗΑ.
3.δ. Ομάδα παρέμβασης στο δρόμο
Αναπόσπαστο τμήμα της αποτελεσματικής λειτουργία του ΑΚΗΑ αποτελεί η παρέμβαση στο δρόμο, όπου στελέχη και εθελοντές του Κέντρου επισκέπτονται διαφορετικά σημεία της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής στην οποία βρίσκεται το Κέντρο και:
• καταγράφουν τα σημεία και τις περιοχές συγκέντρωσης των αστέγων
• ενημερώνουν τόσο τους εν δυνάμει χρήστες των υπηρεσιών του Κέντρου καθώς και τους κάτοικους ή επαγγελματίες της περιοχής για τη λειτουργία και τη δυνατότητα παροχής υπηρεσιών από το ΑΚΗΑ
• παρέχουν επιτόπου υπηρεσίες υγειονομικής φροντίδας εφόσον κρίνεται αναγκαίο
• εντοπίζουν τα άτομα τα οποία χρήζουν άμεσης υποστήριξης και αναλαμβάνουν τη διασύνδεσή τους με τις υπηρεσίες του ΑΚΗΑ
3.ε. Στελέχωση
Το ΑΚΗΑ στελεχώνεται από τις παρακάτω ειδικότητες:
Επιστημονικό Προσωπικό:
• Κατ’ ελάχιστο ένας κοινωνικός λειτουργός
• Ένας νοσηλευτής
• Δύναται επίσης να στελεχώνεται με γιατρό μερικής απασχόλησης ή και ψυχολόγο μερικής απασχόλησης.
Υποστηρικτικό προσωπικό:
• Ένας υπάλληλος γενικών καθηκόντων
• Υπηρεσία καθαριότητας
Η παροχή υπηρεσιών στέγασης, σίτισης, ψυχολογικής υποστήριξης, υγείας, πρόνοιας και κοινωνικής επανένταξης γίνεται μέσω διασύνδεσης με αρμόδιες Υπηρεσίες, καθώς και με τη συνδρομή εθελοντών.
Γ) ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ
1. Νομιμότητα κτιρίου:
α) Να εφαρμόζονται οι διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (Ν. 4067/12 ΦΕΚ 79/τ. Α΄)
β) Να υπάρχει προσβασιμότητα και εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων σύμφωνα με το άρθρο 26 του (Ν. 4067/12 ΦΕΚ 79/τ. Α΄).
2. Πυρασφάλεια:
Να εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στον ισχύοντα «Κανονισμό Πυροπροστασίας Κτιρίων».
3. Χώροι κύριας χρήσης, φυσικός φωτισμός και αερισμός:
α) Απαιτείται η ύπαρξη αντιγράφου οικοδομικής άδειας και σχεδιαγραμμάτων του οικήματος εις τριπλούν, υπογεγραμμένα από Μηχανικό, από τα οποία να προκύπτει ότι ο χώρος είναι κύριας χρήσης
β) Όλοι οι χώροι πρέπει να έχουν τις κατά τη σχετική νομοθεσία προδιαγραφές επαρκούς φυσικού/τεχνικού φωτισμού και αερισμού
γ) Απαιτείται η ύπαρξη κατάλληλου απορροφητικού συστήματος για την απαγωγή αερίων & οσμών που παράγονται κατά την παρασκευή φαγητών
4. Θέρμανση – κλιματισμός:
Σε περίπτωση απουσίας συστήματος κεντρικής θέρμανσης και κλιματισμού, να εξασφαλίζεται εναλλακτικά άλλος τρόπος θέρμανσης ή κλιματισμού των χώρων του Κέντρου.
5. Ασφάλεια υλικών, κατασκευών και εγκαταστάσεων:
Απαιτείται η ύπαρξη βεβαίωσης καταλληλότητας ηλεκτρολογικού, μηχανολογικού εξοπλισμού και εγκαταστάσεων από τον κατά περίπτωση αρμόδιο εγκαταστάτη μηχανικό (αγωγοί μεταφοράς οσμών, αερίων, καπνών, κ.λπ.).
6. Κανόνες Υγιεινής:
Να πληρούνται οι υγειονομικές προδιαγραφές όπως αυτές προκύπτουν από τις ισχύουσες υγειονομικές διατάξεις και ειδικότερα:
• Να υπάρχει επαρκής παροχή νερού κατάλληλου για ανθρώπινη κατανάλωση σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
• Είναι υποχρεωτική η σύνδεση με το αποχετευτικό δίκτυο.
Τα υγρά απόβλητα πρέπει να απομακρύνονται με υγιεινό και περιβαλλοντικά αποδεκτό τρόπο, σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική και κοινοτική νομοθεσία και να μην αποτελούν πηγή μόλυνσης, άμεσα ή έμμεσα.
• Να γίνεται συλλογή και αποκομιδή απορριμμάτων με τις μεθόδους και τα μέσα που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία.
• Να εφαρμόζεται πρόγραμμα καθαρισμού και απολύμανσης των χώρων.
• Να εφαρμόζεται πρόγραμμα μυοκτονίας – εντομοκτονίας.
7. Χωροθέτηση:
Η εγκατάσταση των ΑΚΗΑ γίνεται σε κτίρια που βρίσκονται σε περιοχές κατοικίας, κατά προτίμηση μέσα στη πόλη.
Τα ΑΚΗΑ βρίσκονται σε σημεία με ευκολία πρόσβασης στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
8. Δομή εγκαταστάσεων:
Οι εγκαταστάσεις του ΑΚΗΑ αποτελούνται από τους εξής χώρους:
• χώρος υποδοχής και καθιστικό
• γραφεία και χώροι υγιεινής για το προσωπικό
• δωμάτιο για διεξαγωγή ατομικών συναντήσεων συμβουλευτικής
• χώρος παροχής υπηρεσιών υγειονομικής φροντίδας
• χώροι υγιεινής (WC/Λουτρό) για τους επωφελούμενους
• χώρος με πλυντήρια/ στεγνωτήρια
• χώροι αποθήκευσης
o χώρος αποθήκευσης ατομικών κυτίων με είδη προσωπικής υγιεινής
o χώρος αποθήκευσης ειδών και μέσων καθαρισμού
o χώρος αποθήκευσης προσωπικών αντικειμένων των χρηστών των υπηρεσιών (ατομικά ντουλάπια αποθήκευσης τα οποία κλειδώνουν)
Δ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ
Η άδεια λειτουργίας των Ανοικτών Κέντρων Ημέρας Αστέγων εκδίδεται από τους κατά τόπο αρμόδιους Δήμους, κατόπιν γνωμοδότησης από κοινού των αρμόδιων Υπηρεσιών των Περιφερειακών Ενοτήτων (Δ/νσεις Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας και Δ/νσεις Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικών Ελέγχων) και κοινοποιείται στη Δ/νση Κοινωνικής Αντίληψης και Αλληλεγγύης του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Οι ανωτέρω Υπηρεσίες πραγματοποιούν τακτικούς και έκτακτους ελέγχους για την τήρηση των προδιαγραφών λειτουργίας και υποβάλλουν τα αποτελέσματά τους στη Δ/νση Κοινωνικής Αντίληψης και Αλληλεγγύης του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.
Όλοι οι Φορείς, οι οποίοι λειτουργούν ΑΚΗΑ υποχρεούνται να υποβάλλουν στη Δ/νση Κοινωνικής Αντίληψης και Αλληλεγγύης του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ετήσιο απολογισμό λειτουργίας του ΑΚΗΑ.
Ε) ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ
Θεσπίζεται προθεσμία ενός (1) έτους για την προσαρμογή των ήδη λειτουργούντων Ανοικτών Κέντρων Ημέρας Αστέγων στις διατάξεις της παρούσας απόφασης.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 12 Νοεμβρίου 2013
Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΕΓΚΕΡΟΓΛΟΥ
