Οδηγίες για την άδεια και το επίδομα μητρότητας

Από τις 25 Νοεμβρίου 2022 ξεκίνησε η εφαρμογή των νέων ευνοϊκών ρυθμίσεων για την επέκταση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας από 6 σε 9 μήνες, διάστημα κατά το οποίο η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας.

Έτσι, για όσες εργαζόμενες βρίσκονταν ήδη από τις 25/11/2022 σε επιδοτούμενη άδεια διάρκειας 6 μηνών, η διάρκεια της άδειας παρατείνεται μέχρι τους 9 μήνες.

Εγκύκλιος της Γενικής Γραμματέως Εργασιακών Σχέσεων 

Με την εγκύκλιο δίνονται οδηγίες για την πρώτη εφαρμογή τους σε συνάρτηση με την περίοδο χορήγησης της κανονικής ετήσιας άδειας του 2022, ώστε να διασφαλιστεί η λήψη του συνόλου των αδειών από τις δικαιούχους.

Υπενθυμίζεται ότι την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας δικαιούνται και οι γυναίκες που αποκτούν παιδιά με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και οι εργαζόμενες που υιοθετούν, από τη ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών. Επίσης, η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά μήνες από την εν λόγω άδεια στον πατέρα, εφόσον ο τελευταίος εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας πλήρους ή μερικής απασχόλησης. Oι προϋποθέσεις, η διαδικασία και όλες οι λεπτομέρειες για τη μεταβίβαση καθώς και για την καταβολή των σχετικών παροχών και την ασφαλιστική κάλυψη του πατέρα από τη ΔΥΠΑ, θα ρυθμιστούν με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Με την εγκύκλιο διευκρινίζεται μεταξύ άλλων ότι:

1.Με δεδομένο ότι η επέκταση της άδειας μητρότητας ισχύει από τις 25 Νοεμβρίου, δικαιούνται να επωφεληθούν της νέας ρύθμισης ακόμη και οι εργαζόμενες που στις 25.11.2022 είχαν την τελευταία ημέρα της ως άνω άδειας, σύμφωνα με το προγενέστερο καθεστώς που προέβλεπε την εξάμηνη διάρκειά της.

2.Η χορήγηση της ετήσιας άδειας πριν την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας, συνεχόμενα με την άδεια μητρότητας ή την ισόχρονη άδεια φροντίδας παιδιού, ακόμη και αν με βάση τις ετήσιες προθεσμίες δεν κινδυνεύει να χαθεί, είναι συμβατή με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας που σκοπό έχουν την προστασία της μητρότητας και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να οδηγεί σε απώλεια του επιδόματος της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας από τη ΔΥΠΑ. Ως εκ τούτου οι αρμόδιες Υπηρεσίες της ΔΥΠΑ θα πρέπει να κάνουν δεκτές τις αιτήσεις επιδότησης των εργαζομένων σε τέτοιες περιπτώσεις.

3. Σε σχέση με την πρώτη εφαρμογή της παράτασης της άδειας, από έξι σε εννέα μήνες, αποσαφηνίζεται ότι

α) Σε περίπτωση που οι εργαζόμενες έχουν υπόλοιπο ετήσιας άδειας του έτους 2022 το οποίο, κάνοντας χρήση της παράτασης αυτής, δεν δύναται να χορηγηθεί εμπρόθεσμα πριν τις 31/03/2023 ή σε περίπτωση που η ετήσια άδειά τους είχε ήδη προγραμματισθεί να χορηγηθεί μετά την εξάμηνη άδεια, τότε η ετήσια άδεια θα πρέπει να παρεμβληθεί, αμέσως μετά τη λήξη της εξάμηνης άδειας προστασίας της μητρότητας ως ίσχυε μέχρι πρότινος, και της τρίμηνης παράτασής της, προκειμένου να μην υπάρξει απώλεια κανενός δικαιώματος.

β) Σε περίπτωση που εργαζόμενη η οποία εμπίπτει στη μεταβατική διάταξη της παρ. 2 του άρ. 83 του ν. 4799/2022 και δικαιούται να ευεργετηθεί της τρίμηνης παράτασης, μετά το τέλος της εξάμηνης άδειας, έχει επιστρέψει στην εργασία της, λόγω ελλείμματος ενημέρωσης (δικό της, του εργοδότη ή των αρμόδιων Υπηρεσιών) ωστόσο στη συνέχεια, έχοντας λάβει σχετική ενημέρωση, επιθυμεί να κάνει χρήση της σχετικής παράτασης της άδειας/επιδόματος από τη ΔΥΠΑ, θα μπορεί να κάνει χρήση αυτής, χωρίς κώλυμα από τις αρμόδιες Υπηρεσίες ή από τον εργοδότη.
Νομοθεσία

Αυξάνεται η άδεια και το επίδομα μητρότητας για τις μητέρες (και με υιοθεσία) που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα

Με διατάξεις του νόμου 4997/2022, αυξάνεται η περίοδος της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας από έξι σε εννέα μήνες για μητέρες που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα ως μισθωτές με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου και ορίζεται περαιτέρω ότι η άδεια και το επίδομα μητρότητας χορηγούνται και στην περίπτωση υιοθεσίας

 

Αύξηση της ειδικής άδειας μητρότητας σε εννέα μήνες από έξι

Αυξάνεται η περίοδος της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας από έξι σε εννέα μήνες για μητέρες που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα ως μισθωτές με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου.

Η χρονική επέκταση της προστασίας της μητρότητας για τις μισθωτές του ιδιωτικού τομέα είναι σε αναλογία με την ειδική άδεια ανατροφής που δικαιούνται οι μητέρες εργαζόμενες στο Δημόσιο.

Κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας, η ΔΥΠΑ καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας.

Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας δικαιούνται οι γυναίκες που αποκτούν παιδιά με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και οι εργαζόμενες που υιοθετούν, από τη ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών.

Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως 7 μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας προς τον πατέρα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Με τον τρόπο αυτό προωθείται η ισότιμη κατανομή των οικογενειακών βαρών και αμβλύνεται ένα ακόμη αντικίνητρο στις προσλήψεις που λειτουργεί εις βάρος των γυναικών.

Επέκταση της άδειας και του επιδόματος μητρότητας στην υιοθεσία

Στο νόμο 4997/2022 ορίζεται περαιτέρω ότι η άδεια και το επίδομα μητρότητας χορηγούνται και στην περίπτωση υιοθεσίας

 

 

ΑΔΕΙΑ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ ΕΓΚΥΟΥ (Πηγή: ΓΣΕΕ)

Χρονικό διάστημα άδειας μητρότητας

Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων. Από αυτές οι 8 εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού (λόγω κυοφορίας) και οι υπόλοιπες 9 μετά τον τοκετό (λόγω λοχείας). Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί νωρίτερα από την αρχικά προβλεπόμενη ημερομηνία, το υπόλοιπο των πρώτων 8 εβδομάδων χορηγείται μετά τον τοκετό, ώστε να συμπληρωθούν οι 17 εβδομάδες της χορηγουμένης άδειας μητρότητας. Αν ο τοκετός πραγματοποιηθεί αργότερα από την ημερομηνία που είχε αρχικά προβλεφθεί, τότε παρατείνεται η άδεια λόγω κυοφορίας –μέχρι τον τοκετό– χωρίς αντίστοιχη μείωση του χρόνου αδείας λόγω λοχείας.
Διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια της άδειας λήξει η ορισμένου χρόνου σύμβαση εργασίας, η διάρκεια της σύμβασης δεν παρατείνεται έως τη λήξη της άδειας μητρότητας.

Παράταση χρόνου άδειας μητρότητας

Σε περίπτωση ασθενείας που προέρχεται από την κύηση ή τον τοκετό, η άδεια παρατείνεται ανάλογα (πριν από ή μετά την περίοδο των 8 εβδομάδων), χωρίς όμως ταυτόχρονη καταβολή επιδομάτων μητρότητας και ασθενείας.

ΑΔΕΙΑ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ ΤΕΚΜΑΙΡΟΜΕΝΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΥΙΟΘΕΤΟΥΣΑΣ

Χρονικό διάστημα άδειας μητρότητας

Η τεκμαιρόμενη μητέρα, δηλαδή εκείνη που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και η εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών, δικαιούται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, όπως και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής τους

 

 

 

 

Νόμος 4997/2022 – ΦΕΚ Τεύχος Α 219/25.11.2022
Εξορθολογισμός ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής νομοθεσίας, ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και άλλες διατάξεις

 

Άρθρο 43
Επέκταση ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας – Τροποποίηση άρθρου 142 ν. 3655/2008

Στο άρθρο 142 του ν. 3655/2008 (Α΄ 58), περί της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας, επέρχονται οι εξής τροποποιήσεις: α) το πρώτο εδάφιο τροποποιείται ως προς τη χρονική διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας β) προστίθεται δέκατο εδάφιο, γ) η μόνη παράγραφος αριθμείται σε παρ. 1, δ) προστίθεται παρ. 2, και το άρθρο 142 διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 142
Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας

1. Η μητέρα που είναι ασφαλισμένη του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, και εργάζεται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, όπως προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών 2004 – 2005, δικαιούται να λάβει ειδική άδεια προστασίας μητρότητας εννέα (9) μηνών.

Αν δεν κάνει χρήση της προβλεπόμενης από την ως άνω ΕΓΣΣΕ ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, η μητέρα δικαιούται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας την ως άνω ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο που προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ του έτους 1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

Κατά τη διάρκεια της ως άνω ειδικής άδειας, ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται με βάση την ΕΓΣΣΕ, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό. Σε περίπτωση απασχόλησης μέχρι και 4 ώρες ημερησίως ή μέχρι 13 ημέρες το μήνα, κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο από τον ΟΑΕΔ ποσό ισούται με το μισό του καθοριζόμενου ανωτέρω. Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως Χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου παραπάνω ποσού, από το οποίο ο ΟΑΕΔ παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στους αρμόδιους φορείς μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τον ΟΑΕΔ. Ο Χρόνος ασφάλισης, που έχει διανυθεί από την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου θεωρείται Χρόνος ασφάλισης στον Κλάδο Ασθένειας σε είδος και σε χρήμα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 3227/2004 (ΦΕΚ 31 Α`) και η 30874/23.4.2004 (ΦΕΚ 1023 Β`) κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών και Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ρυθμίζονται η διαδικασία, ο τρόπος και οι λοιπές προϋποθέσεις εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος άρθρου, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια.

Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας, σύμφωνα με το παρόν, δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και η εργαζόμενη, που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου:

α) ως «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» νοείται η εργαζόμενη γυναίκα, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Θετών Γονέων και μετά από απόφαση της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας παραλαμβάνει, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, παιδί από κοινωνική υπηρεσία της κατά περίπτωση Μονάδας Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή άλλου φορέα που έχει υπό την προστασία του το παιδί ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, και

β) ως «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» νοείται:
βα) η ημερομηνία φυσικής παράδοσης, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, του παιδιού στην «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» από την κατά περίπτωση Μονάδα Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή από όποιον άλλον φορέα έχει υπό την προστασία του το παιδί, όπως αποδεικνύεται από σχετικό έγγραφο της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας, ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, όπως αποδεικνύεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο που συνάπτει η «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» με τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού, ή ββ) η ημερομηνία, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας από την εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο.

2. Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας της παρ. 1 προς τον πατέρα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με πλήρη ή μερική απασχόληση. Για όσο χρόνο ο πατέρας λαμβάνει την άδεια που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, δικαιούται τις παροχές και τις συνέπειες ως προς την ασφαλιστική κάλυψη της παρ. 1.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη μεταβίβαση της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας.

Άρθρο 44
Επέκταση της άδειας μητρότητας στην υιοθεσία – Τροποποίηση παρ. 2 άρθρου 44 ν. 4488/2017

Στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 44 του ν. 4488/2017 (Α΄ 137), περί παρένθετης μητρότητας, προστίθενται δεύτερο και τρίτο εδάφιο και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:

«2. Η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και η εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών, δικαιούνται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, που ορίζεται στο άρθρο 7 της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας 1993 και το άρθρο 7 της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας 2000, που κυρώθηκε με το άρθρο 11 του ν. 2874/2000 (Α’ 286), καθώς και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής τους. Για την εφαρμογή της παρούσας:

α) ως «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» νοείται η εργαζόμενη γυναίκα, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Θετών Γονέων και μετά από απόφαση της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας παραλαμβάνει, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, παιδί από κοινωνική υπηρεσία της κατά περίπτωση Μονάδας Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή άλλου φορέα που έχει υπό την προστασία του το παιδί ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, και

β) ως «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» νοείται:
βα) η ημερομηνία φυσικής παράδοσης, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, του παιδιού στην «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» από την κατά περίπτωση Μονάδα Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή από όποιον άλλον φορέα έχει υπό την προστασία του το παιδί, όπως αποδεικνύεται από σχετικό έγγραφο της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας, ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, όπως αποδεικνύεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο που συνάπτει η «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» με τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού, ή ββ) η ημερομηνία, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας από την εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο.
Η προθεσμία για την υποβολή αιτήματος για χορήγηση του μεταγενέθλιου τμήματος του επιδόματος μητρότητας (επιδόματος λοχείας) αρχίζει από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια.»

 

Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στον Οδηγό του Πολίτη (odigostoupoliti.eu). Επιτρέπεται η αναδημοσίευση (όχι αυτολεξεί) του περιεχομένου του παρόντος άρθρου, μόνο με αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link)(https://www.odigostoupoliti.eu), της πηγής προέλευσης