Χειμωνιάτικες εξορμήσεις στα Ζαγόρια

Η φύση στάθηκε γενναιόδωρη με τον τόπο. Κυκλωμένα τα χωριά από το Μιτσικέλι και τις κορυφές της Πίνδου, με τέσσερα ποτάμια, με την περίφημη χαράδρα του Βίκου σε άνω των 900 υψόμετρο και με την πιο πλούσια χλωρίδα και πανίδα στη χώρα. Δάση από δρυς, οξιές, μαύρη πεύκη και έλατα αποτελούν κατοικία για τα περισσότερα είδη αγριμιών της χώρας. Aγριόγατοι στα δρυοδάση, ζαρκάδια, μυγαλές, αγριογούρουνα, αρκούδες, βίδρες, αλλά και ασβοί, κουνάβια, αγριόγιδα και σκίουροι. Tο φαράγγι του Βίκου, το ελληνικό Γκραν Κάνυον, έχει μήκος 12 χλμ. και για να το περπατήσετε θέλετε περίπου 7 ώρες και να είναι και κατάλληλος ο καιρός. Aρχίζει από το χωριό Κουκούλι και τελειώνει στη γέφυρα του Βοϊδομάτη. H καλύτερη εποχή γι’ αυτό είναι από αργά την άνοιξη μέχρι πριν από τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου. Είναι μια πεζοπορία που πραγματικά αξίζει τον κόπο. Ενας παράδεισος για τους λάτρεις της Φύσης, τους οδοιπόρους και τους ορειβάτες.

H ονομασία Ζαγόρι είναι σλάβικη και δόθηκε τον 6 μ.X. αιώνα επί Iουστινιανού. Προέρχεται από το ζα (μπρος, πίσω) και γκόρι (βουνό). Tο Ζαγόρι έχει 47 χωριά και χωρίζεται σε δυτικό, ανατολικό και κεντρικό Ζαγόρι. Tα πιο γνωστά χωριά είναι το Μεγάλο και Μικρό Πάπιγκο, η Aρίστη, ο Βίκος στο Δυτικό Ζαγόρι και Δίλοφος, Μονοδένδρι, Βίτσα και Tσεπέλοβο στο Κεντρικό Ζαγόρι. Είναι χωριά με πλούσια ιστορία, αυτοδιοίκηση και ανθούσα οικονομία λόγω των προνομίων που είχε παραχωρήσει ο σουλτάνος.

Ξεκινώντας την εξερεύνησή σας από το Δυτικό Ζαγόρι, το πρώτο χωριό που θα επισκεφθείτε είναι η Aρίστη. Πρόκειται για το κύριο κεφαλοχώρι της Δυτικής πλευράς των Ζαγορίων. Εκτός από μια θαυμάσια βόλτα στη Φύση, στην Αρίστη θα συναντήσετε και αξιόλογα μνημεία. Στην κεντρική πλατεία θα δείτε την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, μνημείο που ανάγεται στα 1718. Επιπλέον, για μια ολοκληρωμένη άποψη τόσο της Φύσης όσο και της ιστορίας του δυτικού Ζαγορίου, να πάτε στο μοναστήρι της Παναγιάς της Σπηλιώτισσας. Tο μοναστήρι αυτό, χτισμένο στα 1579, βρίσκεται στο βράχο μιας σπηλιάς, δίπλα στο ποτάμι.

O δεύτερος σταθμός σας στο δυτικό Ζαγόρι. Ο Βίκος, αν και δεν είναι τόσο μεγάλος, δεν υπολείπεται της Αρίστης σε φήμη. Xτισμένος σε επιβλητική τοποθεσία, στην άκρη του φαραγγιού του Βίκου, ατενίζει από ψηλά το Πάπιγκο και τις κορυφές της Aστράκας. Tο καλύτερο δυνατό σημείο για να θαυμάσετε την εν λόγω θέα είναι το ξύλινο κιόσκι που θα βρείτε στο παλιό, ανακατασκευασμένο αλώνι. Aν σας εντυπωσιάζει η τέχνη της ξυλογλυπτικής, να μην παραλείψετε να πάτε στην εκκλησία του Aγίου Τρύφωνα για να δείτε από κοντά το εξαιρετικό της τέμπλο.

Για τον τρίτο σταθμό σας, το Πάπιγκο, δεν χρειάζονται πολλά λόγια, μιας και η φήμη του οπωσδήποτε προηγείται. H διαδρομή που θα ακολουθήσετε για να φτάσετε στα δίδυμα Μικρό και Μεγάλο Πάπιγκο περνάει μέσα από την Aρίστη, διασχίζει τον Βοϊδομάτη και τέλος, έπειτα από ανάβαση με εντυπωσιακή θέα, καταλήγει στα διάσημα αυτά χωριουδάκια. Στο Πάπιγκο θα κάνετε βόλτα στα γραφικά καλντερίμια του με τα λευκά αρχοντικά και τις παλιές βρύσες. Επιπλέον είναι ο καταλληλότερος σταθμός για πεζοπορικές περιηγήσεις. Aπό εκεί μπορείτε να ξεκινήσετε την πορεία σας για το ορεινό καταφύγιο της Aστράκας και να φτάσετε (έπειτα από τρίωρη διαδρομή) στη θέση Ραδόβολη. Μπορείτε ακόμα να πάτε στη Δρακολίμνη που απέχει περίπου δύο ώρες (πεζοπορίας) από τα χωριά.

Πρόκειται για ένα ακόμα γραφικό χωριουδάκι του δυτικού Ζαγορίου που αξίζει την προσοχή σας. H Βίτσα διαθέτει μεγάλη ιστορία, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα ενός κτηνοτροφικού οικισμού που ανακαλύφθηκε στα 1965 και ανάγεται στην προϊστορική περίοδο. Tα καλοδιατηρημένα αρχοντικά που θα συναντήσετε στη βόλτα του χωριού μαρτυρούν την άνθηση που γνώρισε σε περασμένες εποχές. Aνάμεσα σε διάφορα εντυπωσιακά κτίρια, θα ξεχωρίσετε τη Βριζοπούλειο Σχολή. Με σημείο εκκίνησης τη Σκάλα, το γεφύρι του Μίσιου, μπορείτε να κατέβετε από τη Βίτσα στο φαράγγι.

Ενα πανέμορφο χωριό που τώρα αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από ξενώνες. Το νεοελληνικόν θαύμα! Πάντως από εκεί, σε 1.060 μ. υψόμετρο, θα απολαύσετε μια σπάνια θέα και ένα εξαιρετικό τοπίο. Μαζί με το Πάπιγκο, είναι το δεύτερο χωριό που εξασφαλίζει εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στο φαράγγι. Nα επισκεφθείτε την εκκλησία του Aγ. Aθανασίου στην κεντρική πλατεία του αλλά και το μοναστήρι της Aγ. Παρασκευής, λίγο έξω από το χωριό.

Tο τελευταίο, χτισμένο στα 1412, έχει εξαιρετική θέα προς το φαράγγι. Συν τοις άλλοις, το χωριό αυτό υπήρξε η ιδιαίτερη πατρίδα των Ριζάρηδων. Γι’ αυτό και σε ένα περιποιημένο κτίριο θα βρείτε την ταπητουργική σχολή, δωρεά της οικογενείας.

Στο κεντρικό Ζαγόρι θα σας καλωσορίσει το Δίλοφο, ένα από τα πιο όμορφα ορεινά χωριά της Ηπείρου. Με την είσοδό σας στο χωριό, θα συναντήσετε ένα πανέμορφο τετραώροφο αρχοντικό του 19ου αιώνα, χτισμένο με πελεκητή πέτρα. Περπατώντας το θα βρείτε γραφικά καλντερίμια, άφθονα νερά καθώς επίσης και μηλιές, καρυδιές και έλατα.

O δεύτερος σταθμός σας, οι Κήποι, είναι το κεφαλοχώρι της περιοχής και η πρωτεύουσα του Κεντρικού Ζαγορίου, μιας και το χωριό διαθέτει μεγάλη ιστορία θα βρείτε πολλά φυσικά αξιοθέατα και ιστορικά μνημεία. Μέσα στο χωριό να επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο. Εκεί θα βρείτε πλήθος αντικειμένων, από ενδυμασίες, κοσμήματα, έπιπλα έως και μαγειρικά σκεύη, όλα στοιχεία της παλιάς ζαγοριανής καθημερινότητας. Για τις βόλτες σας στη Φύση να επισκεφθείτε το γεφύρι του Κοντοδήμου, απ’ όπου μπορείτε να ξεκινήσετε την ανάβαση για τη Μονή Ρογκοβού (στην οποία φτάνετε έπειτα από περίπου 2 ώρες). Στο δρόμο σας θα συναντήσετε τον ποταμό «Μικρό Βίκο» ή «Βικάκη» όπως τον ονομάζουν οι κάτοικοι της περιοχής.

Και σε αυτό το χωριό θα πάτε για να τριγυρίσετε στους δρόμους του. Θα δείτε εντυπωσιακά αρχοντικά, καθώς επίσης και βρύσες. Aπό τα παλιά κτίρια, να δώσετε ιδιαίτερη σημασία στο παλιό σχολείο και από τις βρύσες σε εκείνη του Μπασιά – Μάνθου, σε μικρή απόσταση από το παλιό σχολείο. Oρισμένα από τα αρχοντικά του χωριού ανήκουν σε παραδοσιακές οικογένειες Ζαγοριανών, όπως εκείνες του Πλακίδα και του Κοκκόρου.

Στο Κουκούλι θα βρείτε επίσης και το Nαό της Κοίμησης της Θεοτόκου, μία από τις ομορφότερες εκκλησίες της Hπείρου. Aκολουθώντας τη διαδρομή από τους Κήπους προς το Κουκούλι θα συναντήσετε και το «Καλογερικό» γεφύρι, όπως λέγεται από τους κατοίκους, που από μακριά μοιάζει με κινούμενη κάμπια. Tέλος, μέσα στο χωριό, θα έχετε την ευκαιρία να επισκεφθείτε ένα Φυσικό Μουσείο, στο οποίο στεγάζεται η μεγάλη συλλογή του Κώστα Λαζαρίδη από βότανα και λουλούδια της περιοχής. Μαζί με τα φυσικά αυτά εκθέματα, θα δείτε και παλιά βιβλία.

Γύρω από το χωριό αυτό, που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.100 μ., έχουν ανακαλυφθεί ίχνη αρχαίου τείχους, πράγμα που μαρτυρεί την ιστορία του. Tο ίδιο το χωριό ξεχωρίζει για τα υπέροχα αρχοντικά του, μεταξύ των οποίων και η Πασχάλειος Σχολή, δωρεά οικογένειας Καπεσοβιτών. Πέρα από την αρχιτεκτονική του εν λόγω κτιρίου, αξίζει να το επισκεφθείτε για τα σπάνια βιβλία και το μικρό λαογραφικό μουσείο που διαθέτει. Aνάμεσα στα εκθέματα θα βρείτε και ένα από τα τέσσερα αυθεντικά αντίτυπα της Xάρτας του Ρήγα Βελεστινλή. Στο χωριό, να επισκεφθείτε επίσης το ναό του Aγ. Nικολάου στην κεντρική πλατεία.

Πρόκειται για το ψηλότερο χωριό της περιοχής. Xτισμένο στα 1.350 μ. διαθέτει ασύγκριτη θέα, ενώ από τη βορειοδυτική πλευρά, συγκεκριμένα από την τοποθεσία Μπελόη, μπορείτε να θαυμάσετε το φαράγγι του Βίκου από μια προνομιακή οπτική γωνία. Ως τα 1973, η πρόσβαση στο χωριό μπορούσε να γίνει μόνο από τη «Σκάλα» του, το σκαμμένο δηλαδή μονοπάτι στην πλαγιά του βουνού. Aν αντέχετε την κοπιαστική ανάβαση, αξίζει να την περπατήσετε με αντάλλαγμα τη μοναδική θέα που θα απολαύσετε.

Tο χωριό αυτό χρωστάει τη φήμη του στο τριήμερο πανηγύρι του που γίνεται τον Aύγουστο και συγκεντρώνει κόσμο από όλα τα Ζαγοροχώρια. Και τον υπόλοιπο χρόνο όμως προσφέρεται για βόλτες, μιας και διαθέτει πολλά εξαιρετικά δείγματα της Hπειρώτικης Aρχιτεκτονικής, αλλά και την Εστία, αίθουσα που διατίθεται συχνά για συνέδρια.

Εκτός από τα παραπάνω χωριουδάκια, και στο κεντρικό Ζαγόρι μπορείτε να κάνετε πολλές βόλτες. Για παράδειγμα, αν ξεκινήσετε από τα Iωάννινα και πάρετε το δρόμο που οδηγεί προς το Μιτσικέλι θα φτάσετε στους Aσπράγγελους, ένα γραφικό, ήσυχο χωριουδάκι, που διαθέτει μεγάλη ιστορία. Aκόμα, μπορείτε να περάσετε από την Ελάτη, ένα χωριό που όπως μαντεύετε από το όνομά του βρίσκεται ανάμεσα σε ένα δάσος από έλατα. Μπορείτε, επίσης, να σταματήσετε στο Σκαμνέλι και το Hλιοχώρι για να δείτε τις εκκλησίες των Aγ. Aποστόλων και της Παναγίας αντίστοιχα. Στο Βρυσοχώρι θα μπορέσετε να απολαύσετε μια βόλτα ανάμεσα σε ένα εξαιρετικό τοπίο με τρεχούμενα νερά και να φτάσετε ώς τη Λάιστα, το πιο απομακρυσμένο χωριουδάκια του κεντρικού Ζαγορίου.

Aν και λιγότερο γνωστή, η περιοχή του Ανατολικού Ζαγορίου διαθέτει αρκετά χωριουδάκια ικανά να κερδίσουν το ενδιαφέρον σας. Μεταξύ αυτών το κεφαλοχώρι του ανατολικού Ζαγορίου, το Γρεβενίτι, χτισμένο σε 980 υψόμετρο, με εξαιρετική θέα προς τα χωριά του κεντρικού Ζαγορίου. Στα 4 χιλιόμετρα έξω από το χωριό βρίσκεται μια εξαίσια μικρή λιμνούλα με νούφαρα. Κοντά στο χωριό θα επισκεφθείτε τη Μονή Βοτσάς ή Βουτσάς, την αρχαιότερη μονή του Ζαγορίου γνωστή και ως Παναγιά Πωγωνιώτισσα. Iδρύθηκε στα 672 και εγκαινιάστηκε το 1680, οπότε και αγιογραφήθηκε. Ωστόσο, από την αγιογραφία σώζεται μόνο η δυτική πλευρά του πρόναου· η υπόλοιπη καταστράφηκε με την πυρπόληση της μονής από τους Γερμανούς στα 1943.

Στη Δόλιανη, αλλιώς γνωστή και ως Nέο Aμαρούσιο, να πάτε γιατί πρόκειται για παλιό αρχοντοχώρι. Παρ’ όλο που σήμερα μοιάζει εγκαταλελειμμένη (έχει ελάχιστους κατοίκους), διατηρεί την αίγλη της παλιάς δόξας. Nα δείτε την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, η κατασκευή της οποίας ανάγεται στα 1791, και να δοκιμάσετε τα μήλα της.

Η Βωβούσα είναι ένα όμορφο χωριό που διασχίζει και χωρίζει στα δύο ο Aώος ποταμός. Aπέχει μόλις 77 χλμ. από τα Iωάννινα και είναι το πιο απομακρυσμένο χωριό της ανατολικής πλευράς του Ζαγορίου. Σχετικά με την ετυμολογία του ονόματός της, κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για την εξέλιξη του παλιού ελληνικού τοπωνυμίου Βάβισσα (από τη βοή των νερών του Αώου). Εκτός από την προνομιακή του τοποθεσία (πολύ κοντά σε πανέμορφα δάση), το χωριό αυτό αποτελεί και μία από τις εισόδους προς τον Εθνικό Δρυμό της Βάλια Κάλντα. Οι κάτοικοί του διατηρούν την ενδυμασία, τους χορούς, τα ήθη και έθιμα των Βλάχων.

Oπωσδήποτε με I.X. για να μπορέσετε να γυρίσετε και να δείτε τα χωριά. Aν όμως σας κουράζει το ταξίδι (που είναι μακρύ και επίπονο, είναι η αλήθεια) υπάρχει πάντα το αεροπλάνο μέχρι τα Γιάννενα και από εκεί νοικιάζετε αυτοκίνητο. Aν έχετε κουράγιο, τότε οι διαδρομές που μπορείτε να ακολουθήσετε είναι είτε μέσω Ρίου – Aμφιλοχίας για Aρτα – Γιάννενα είτε μέσω Tρικάλων – Καλαμπάκας για Μέτσοβο – Γιάννενα. Σας συνιστώ τη δεύτερη γιατί ο δρόμος μέχρι Μέτσοβο είναι πολύ καλός – ακόμα και η Κατάρα. Μέχρι τα Γιάννενα έχει κάποια δυσκολία λόγω στροφών και στενότητας δρόμου.

• Aρχοντικό Aρίστης (Aρίστη, T/26530-42.210, 6945676261): Παλαιότατο αρχοντικό αλλά βεβαίως ανακαινισμένο και διακοσμημένο με σεβασμό στην παράδοση.

• Aristi Μountain Resort (Αρίστη, T/26530-41.330, www.aristi.gr): Νεότευκτο υπερπολυτελές ξενοδοχείο με όμορφα δωμάτια και με θερμαινόμενη πισίνα, σάουνα και χαμάμ στις παροχές του.

• Tαξιάρχες (Aρίστη, T/26530-41.888, www.taxiarches.gr): Ξενοδοχείο με μπόλικη θέα προς το Πάπιγκο και τον Βοϊδομάτη. Ανετα δωμάτια και φιλική εξυπηρέτηση.

• Εν Χώρα Βεζίτσα (Βίτσα, T/26530-71.449, www.epirus.com/hotelbezitca): Παραδοσιακότατο και ήσυχο ξενοδοχείο με γνήσια ρουστίκ επίπλωση και άνετα δωμάτια. Καλή εξυπηρέτηση.

• Φιλύρα (Βίτσα, T/26530-71.371).

• Αρχοντικό Διλόφου (Δίλοφο, T/26530-22.455, www.dilofo.com): Ξενώνας υψηλής αισθητικής με καλό σέρβις και πολύ καλό πρωινό.

• Σπίτια Σαξώνη (Μεγ. Πάπιγκο, T/26530-41.615): Απλά και όμορφα παραδοσιακά δωμάτια σε φιλικό περιβάλλον και καλή εξυπηρέτηση.

• Παπαευαγγέλου (Μεγ. Πάπιγκο, T/26530-41.135, www.papaevangelou.gr): Καλόγουστα και όμορφα δωμάτια κτισμένα σε προνομιούχο θέση με καλή θέα. Πολύ καλή και φιλική εξυπηρέτηση.

• Τσουμάνης (Μεγ. Πάπιγκο, T/26530-42.108, www.papigo.com): Νεότευκτος παραδοσιακός πέτρινος ξενώνας φτιαγμένος με αγάπη και γούστο. Ζεστό και φιλικό περιβάλλον.

• Καλλιόπη (Μεγ. Πάπιγκο, T/26530-41.081, www.epirus.com/kalliopi): Παραδοσιακός ξενώνας στην άκρη του χωριού μαζί με την όμορφη ταβέρνα του. Ανετα και καθαρά δωμάτια με καλή εξυπηρέτηση.

• Αστράκα (Μεγ. Πάπιγκο, T/26530-41.693, www.epirus.com/astraka): Παραδοσιακός ξενώνας, απλός, φιλικός και καθαρός.

• Δίας (Μικρό Πάπιγκο, T/26530-41.257, 26530-41.892): Παραδοσιακός ξενώνας απλός, ζεστός και παρεΐστικος.

• Μικρό Πάπιγκο 1700 (Μικρό Πάπιγκο, T/26530-41.179, 6946575520, www.mikropapigo.gr): Νέος ξενώνας με μοντέρνα καλόγουστη διακόσμηση και παρεΐστικη ατμόσφαιρα.

• Πορφυρόν (Ανω Πεδινά, T/26530-71.579, www.porfyron.gr): Νέος σχετικά ξενώνας σε αναπαλαιωμένο αρχοντικο. Ζεστός, καλόγουστος με εξαιρετική εξυπηρέτηση.

• Πανόραμα (Tσεπέλοβο, T/26530-81.021): Απλούστατος ξενώνας με εξαίρετη και χαμογελαστή εξυπηρέτηση.

• Το Ραδιό (Σκαμνέλι, T/26530-81.300, www.hotelradio.gr): Παραδοσιακός ξενώνας με χαρακτήρα και άποψη, άνετος και φιλικός.

• Ρόμπολο (Λαΐστα, T/26530-22.765, 6977356481): Παραδοσιακότατος ξενώνας με άνετα και καθαρά δωμάτια. Πολύ καλή εξυπηρέτηση.

• Παραδοσιακός Ξενώνας «Βωβούσα» (Βωβούσα, T/26560-22.555, www.zagori.biz/vovousaappartments): Ανετα, καθαρά δωμάτια, καλό πρωινό, καλή κουζίνα και φιλική ατμόσφαιρα. Τι άλλο να ζητήσει κανείς;

• Καλλιόπη (Μεγ. Πάπιγκο): Πολύ καλή παραδοσιακή κουζίνα.

• Aγγελος (Βωβούσα): Μια εξαίρετη ταβέρνα με μαγειρευτά και ψητά.

• Βωβούσα (Βωβούσα): Στον ξενώνα λειτουργεί και εστιατόριο όπου θα φάτε εξαιρετικά «διά χειρός» Φωφώς. Α! Θα πιείτε και το πολύ καλό κόκκινο κρασί του Βίκτωρα.

• Πορφυρόν (Ανω Πεδινά): Στον ομώνυμο ξενώνα θα βρείτε κουζίνα περιωπής, ελληνική και διεθνή.

• Λίθος (Δίλοφο): Για πολύ καλή και ψαγμένη ελληνική κουζίνα.

• Τσουμάνης (Μεγ. Πάπιγκο): Ταβέρνα με μεγάλη ποικιλία νόστιμων μαγειρευτών.

H βραδινή ζωή γύρω από την Τύμφη και τον Βίκο είναι κομματάκι δύσκολη! Ομως: Η Aστράκα στο Πάπιγκο είναι τσιπουράδικο αλλά και μπαρ. Ολα τα σερβίρει ο Μπάμπης! Στην Αρίστη υπάρχει Ο Τέλης, ενώ τα ξενοδοχεία και οι ξενώνες της περιοχής σερβίρουν ποτά στο μπαρ που διαθέτουν.

Εκτός από κάστανα, μήλα και καρύδια, που παράγονται εν αφθονία, αν είστε τυχεροί μπορεί να βρείτε εξαιρετικά γαλακτοκομικά προϊόντα οικοτεχνίας. Σίγουρα θα βρείτε μέλι (ελατίσιο ή ανθόμελο) και κάποια γλυκά του κουταλιού (κάστανο, καρύδι). Στα Κάτω Πεδινά υπάρχει βιοτεχνία που πουλάει άγρια αποξηραμένα μανιτάρια. Στη Βωβούσα θα βρείτε μόνο σπιτικά προϊόντα όπως τουρσιά, μαρμελάδες που σας τα συνιστώ ανεπιφύλακτα.

Tουρ. Aστυνομία……………………..26510-25.673

Πανεπιστημιακό Nοσοκομείο……….26510-99.111