Νόμος 5039/2023 – ΦΕΚ Τεύχος Α 83/03.04.2023
Μέτρα στήριξης των συγγενών των θυμάτων και των πληγέντων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023, συνταξιοδοτική διάταξη, ρυθμίσεις για την ενίσχυση της ασφάλειας των συγκοινωνιών, διατάξεις για την ενίσχυση της ανάπτυξης, παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό της τουριστικής νομοθεσίας και άλλες επείγουσες διατάξεις.
Άρθρο 57
Χορήγηση ειδικής σύνταξης στους παθόντες και στην οικογένεια όσων απεβίωσαν στο σιδηροδρομικό δυστύχημα
1. Σε όσους υπέστησαν μόνιμη αναπηρία ποσοστού πενήντα τοις εκατό (50%) και άνω λόγω του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023, καθώς και στην οικογένεια όσων απεβίωσαν, χορηγείται από 1ης Μαρτίου 2023 ειδική σύνταξη ίση με το τετραπλάσιο της πλήρους εθνικής σύνταξης του άρθρου 7 του ν. 4387/2016 (Α’ 85).
2. Η καταβολή της σύνταξης της παρ. 1 στην οικογένεια των αποβιωσάντων, διενεργείται, για κάθε πρόσωπο που απεβίωσε, ως εξής:
α. Σε περίπτωση έγγαμου αποβιώσαντος ή συμβίου χωρίς τέκνα, το ποσό της σύνταξης καταβάλλεται ολόκληρο στον ή στην εν ζωή σύζυγο ή συμβίο – συμβία.
β. Σε περίπτωση έγγαμου ή συμβίου αποβιώσαντος με τέκνα,
βα. το ήμισυ (1/2) του ποσού καταβάλλεται στον ή στην εν ζωή σύζυγο ή συμβίο – συμβία,
ββ. το υπόλοιπο ήμισυ (1/2) ισομερώς στα τέκνα του αποβιώσαντος,
ββα. μέχρι την ενηλικίωσή τους, ή βββ. μέχρι την ολοκλήρωση των σπουδών τους και πάντως όχι πέραν από τη συμπλήρωση του εικοστού τετάρτου (24ου) έτους της ηλικίας τους, ή
ββγ. εφ’ όρου ζωής, εφόσον είναι άγαμα, ανίκανα για την άσκηση κάθε βιοποριστικού επαγγέλματος σε ποσοστό αναπηρίας πενήντα τοις εκατό (50%) και άνω.
Μετά την απώλεια του δικαιώματος των τέκνων, το μερίδιό τους προσαυξάνει αυτό του ή της εν ζωή συζύγου ή συμβίου.
Αν ο ή η εν ζωή σύζυγος ή συμβίος – συμβία αποβιώσει, παντρευτεί, συνάψει σύμφωνο συμβίωσης ή το δικαίωμά του τεθεί σε αναστολή, το μερίδιό του προσαυξάνει ισομερώς το μερίδιο των τέκνων.
γ. Σε περίπτωση χήρου ή διαζευγμένου ή άγαμου αποβιώσαντος με τέκνα, το ποσό καταβάλλεται ισομερώς στα τέκνα μέχρι:
γα) την ενηλικίωσή τους, ή γβ) την ολοκλήρωση των σπουδών τους και, πάντως, έως τη συμπλήρωση του εικοστού τετάρτου (24ου) έτους
της ηλικίας τους, ή
γγ) εφ’ όρου ζωής, εφόσον είναι άγαμα, ανίκανα για την άσκηση κάθε βιοποριστικού επαγγέλματος σε ποσοστό αναπηρίας πενήντα τοις εκατό (50%) και άνω. Τα ηλικιακά όρια της παρούσας δεν ισχύουν για δέκα (10) έτη από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
δ. Σε περίπτωση άγαμου και άτεκνου αποβιώσαντος, το ποσό της σύνταξης καταβάλλεται στους γονείς του, κατανεμημένο σε ίσα μερίδια. Εάν ο ένας (1) από τους δύο (2) γονείς αποβιώσει, το μερίδιό του προσαυξάνει το μερίδιο του εν ζωή γονέα.
ε. Σε περίπτωση άγαμου, άτεκνου και ορφανού αποβιώσαντος, το ποσό της σύνταξης καταβάλλεται ισομερώς στα αδέλφια του ή της, μέχρι: εα) την ενηλικίωσή τους, ή εβ) την ολοκλήρωση των σπουδών τους και πάντως έως τη συμπλήρωση του εικοστού τετάρτου (24ου) έτους της ηλικίας τους, ή εγ) εφ’ όρου ζωής, εφόσον είναι άγαμα, ανίκανα για την άσκηση κάθε βιοποριστικού επαγγέλματος σε ποσοστό αναπηρίας πενήντα τοις εκατό (50%) και άνω. Τα ηλικιακά όρια της παρούσας δεν ισχύουν για δέκα (10) έτη από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
στ. Το δικαίωμα του ή της εν ζωή συζύγου ή συμβίου – συμβίας κρίνεται ανεξάρτητα από τη χρονική διάρκεια του έγγαμου βίου ή της συμβίωσης, κατά περίπτωση.
ζ. Το ποσοστό ανικανότητας των παθόντων κρίνεται κατά τον χρόνο του δυστυχήματος και εντός του επόμενου εξαμήνου από αυτό και βεβαιώνεται με γνωμάτευση της Ανώτατης Στρατού Υγειονομικής Επιτροπής (Α.Σ.Υ.Ε.).
3.α. Το δικαίωμα της ειδικής σύνταξης της παρ. 1 διαπιστώνεται με πράξη του προϊσταμένου της Διεύθυνσης Εισοδηματικής Πολιτικής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, με την οποία δίδεται εντολή πληρωμής.
β. Για την εγγραφή στο πληροφοριακό σύστημα των δικαιούχων της ειδικής σύνταξης της παρ. 1, την παρακολούθηση της καταβολής, τις μεταβολές στην προσωπική κατάσταση των δικαιούχων και για κάθε ζήτημα που αφορά στην ειδική σύνταξη της παρ. 1, αρμόδιο είναι το Ε’ Τμήμα της Διεύθυνσης Εισοδηματικής Πολιτικής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Για θέματα τα οποία, κατά περίπτωση, δεν ρυθμίζονται από το παρόν, εφαρμόζεται η νομοθεσία που διέπει τις Ειδικές Συντάξεις του Δημοσίου, με την εξαίρεση της εφαρμογής όσων ορίζονται για την καταβολή επιδομάτων ανικανότητας και οικογενειακής παροχής, καθώς και του δευτέρου εδαφίου της υποπαρ. Β4 της παρ. Β’ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (Α’ 222).
γ. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται τα δικαιολογητικά για τη χορήγηση της ειδικής σύνταξης και οι λεπτομέρειες της διαδικασίας καταβολής της.
3. α. Η ειδική σύνταξη: αα) είναι αφορολόγητη, αβ) δεν μεταβιβάζεται, αγ) δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα, αδ) δεν κατάσχεται στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης, αε) δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένες κατά την ημερομηνία του συμβάντος οφειλές προς το Δημόσιο ή χρηματοδοτικά ή πιστωτικά ιδρύματα, και αστ) καταβάλλεται ανεξαρτήτως της καταβολής κάθε
άλλης σύνταξης ή μισθού.
β. Αύξηση του ποσού της εθνικής σύνταξης του άρθρου 7 του ν. 4387/2016, λαμβάνεται υπόψη για την αύξηση της ειδικής σύνταξης της παρ. 1.
γ. Η ειδική σύνταξη κανονίζεται σύμφωνα με το παρόν,
καταβάλλεται από το Δημόσιο και ως προς τη λήψη αυτής, τα δικαιούχα πρόσωπα περιλαμβάνονται στις εξαιρέσεις της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016.
ΑΛΛΑ ΜΕΤΡΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ
Άρθρο 58
Απαλλαγή από φόρο κληρονομιάς των κληρονομιαίων περιουσιακών στοιχείων αποβιωσάντων – Προσθήκη περ. θ’ στην παρ. 2 του άρθρου 25 του ν. 2961/2001
Στην παρ. 2 του άρθρου 25 του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών και Κερδών από τυχερά παίγνια (ν. 2961/2001, Α’ 266), προστίθεται περ. θ’ ως εξής:
«θ) τα περιουσιακά στοιχεία των κληρονομούμενων που απεβίωσαν λόγω του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023.»
Άρθρο 59
Διαγραφή ατομικών οφειλών αποβιωσάντων ή σοβαρά πληγέντων, καθώς και στενών συγγενών τους
1. Οι ανεξόφλητες την 31η.3.2023, βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση, ατομικές οφειλές των αποβιωσάντων στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023, καθώς και των γονέων, των συζύγων ή των συμβίων, των τέκνων και των αδελφών αυτών, διαγράφονται αυτοδικαίως.
2. Η παρ. 1 εφαρμόζεται επιπλέον για:
α) θύματα του σιδηροδρομικού δυστυχήματος της παρ. 1 που υπέστησαν μόνιμη αναπηρία σε ποσοστό άνω του πενήντα τοις εκατό (50%),
β) όσους νοσηλεύτηκαν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.) εξαιτίας του σιδηροδρομικού δυστυχήματος της παρ. 1,
γ) γονείς,
δ) συζύγους ή συμβίους,
ε) τέκνα, και στ) αδελφούς αυτών.
3. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, κατόπιν εισήγησης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, καθορίζονται ειδικότερα ζητήματα σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος.
Άρθρο 60
Διαγραφή οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία
1. Οι ανεξόφλητες κατά την 31η.3.2023, βεβαιωμένες και μη, ατομικές οφειλές προς ασφαλιστικά ταμεία:
α) των αποβιωσάντων στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023, καθώς και
β) των γονέων, των τέκνων, των αδελφών, των συζύγων ή των συμβίων των αποβιωσάντων, και
γ) των θυμάτων στο σιδηροδρομικό δυστύχημα της περ. α), τα οποία υπέστησαν μόνιμη αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%) ή νοσηλεύτηκαν σε μονάδα εντατικής θεραπείας (Μ.Ε.Θ.), καθώς και των γονέων, των τέκνων, των αδελφών, των συζύγων ή των συμβίων των αποβιωσάντων, διαγράφονται αυτοδικαίως.
2. Ο χρόνος ασφάλισης, ο οποίος αντιστοιχεί στις οφει-λές, οι οποίες διαγράφονται, παραμένει σε ισχύ. Για τον υπολογισμό των παροχών λογίζεται ότι οι εισφορές, οι οποίες διαγράφονται, έχουν καταβληθεί.
3. Κατ’ εξαίρεση, μετά τη διαγραφή, σύμφωνα με την παρ. 1, των οφειλών προς το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.) ή προς το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης της παρ. 4 του άρθρου 36 του ν. 4052/2012 (Α’ 41), οι οφειλές, οι οποίες διαγράφονται, βεβαιώνονται στο όνομα του ελληνικού δημοσίου στο ύψος, στο οποίο είχαν διαμορφωθεί κατά τον χρόνο της διαγραφής και καταβάλλονται από τον κρατικό προϋπολογισμό.
4. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνι-κών Υποθέσεων δύναται να ρυθμίζονται η διαδικασία και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την αυτοδίκαιη διαγραφή των οφειλών του παρόντος.
Άρθρο 61
Δικαίωμα διορισμού στο δημόσιο ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα
1. Η παρ. 20 του άρθρου 14 του ν. 2266/1994 (Α’ 218), περί διορισμού στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο Δημόσιο τομέα μέλους της οικογένειας, συζύγου ή συμβίου λόγω θανάτου κατά και εξαιτίας της εκτέλεσης υπηρεσιακού καθήκοντος εργαζόμενου, εφαρμόζεται αναλόγως και επί συζύγων ή συμβίων, καθώς και επί συγγενών μέχρι β’ βαθμού, προσώπων που απεβίωσαν συνεπεία του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023.
2. Το δικαίωμα διορισμού της παρ. 1 παρέχεται και σε πρόσωπα που νοσηλεύτηκαν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.) ή για τα οποία προκύπτει ποσοστό μόνιμης αναπηρίας τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%) συνεπεία του δυστυχήματος της παρ. 1. Αν δεν είναι δυνατός ο διορισμός τους, για λόγους υγείας, το δικαίωμα διορισμού μεταβιβάζεται στον/στη σύζυγό τους ή στον/στην συμβίο/α τους ή σε ένα (1) τέκνο τους. Αν δεν έχουν σύζυγο ή συμβίο/α, το δικαίωμα διορισμού μεταβιβάζεται σε έναν από τους γονείς ή σε ένα από τα αδέλφια τους.
3. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών ορίζονται οι φορείς υποδοχής, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, ο τρόπος βεβαίωσης της αιτίας του θανάτου, η σειρά προτεραιότητας των δικαιούχων, η προθεσμία και η διαδικασία υποβολής των δικαιολογητικών και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή του παρόντος.
Άρθρο 62
Κάλυψη δαπανών νοσηλείας και αποκατάστασης τραυματιών
Ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.) καλύπτει πλήρως τις δαπάνες νοσηλείας και αποκατάστασης των τραυματιών του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023, σε υλικά και υπηρεσίες, σε όλες τις δομές Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και τα έξοδα μετάβασής τους σε δομές αποκατάστασης του εξωτερικού, χωρίς οποιαδήποτε συμμετοχή αυτών. Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος.
Άρθρο 63
Παροχή δωρεάν εξατομικευμένης ψυχολογικής υποστήριξης στους τραυματίες, στα μέλη των οικογενειών των αποβιωσάντων και στους επιβαίνοντες στις αμαξοστοιχίες
Οι τραυματίες, τα μέλη των οικογενειών των αποβιωσάντων και οι επιβαίνοντες στις αμαξοστοιχίες του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023 δικαιούνται, δια ζώσης και κατ’ οίκον, δωρεάν εξατομικευμένη ψυχολογική υποστήριξη μέσα από το δίκτυο Μονάδων Ψυχικής Υγείας του Εθνικού Συστήματος Υγείας, μέσω των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα του άρθρου 11 του ν. 2716/1999 (Α’ 96) που διαθέτουν άδεια Μονάδων Ψυχικής Υγείας, καθώς και τηλεφωνικά, μέσω της Δωρεάν Εθνικής Γραμμής Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306.
Άρθρο 64
Μέτρα ενίσχυσης σε φοιτητές και υποψηφίους για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και σε συγγενείς τους
1. Στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος άρθρου εμπίπτουν οι φοιτητές και υποψήφιοι για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση:
α) οι οποίοι επέβαιναν στις αμαξοστοιχίες του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023 και
β) των οποίων τα τέκνα, οι γονείς, οι αδελφοί και οι σύζυγοι ή συμβίοι απεβίωσαν ή απέκτησαν μόνιμη αναπηρία σε ποσοστό άνω του πενήντα τοις εκατό (50%) εξαιτίας του σιδηροδρομικού δυστυχήματος της περ. α).
2. Για τους φοιτητές του ακαδημαϊκού έτους 2022 -2023 της παρ. 1 ισχύουν τα εξής:
α) Μπορούν να υποβάλουν αίτηση μετεγγραφής σε αντίστοιχο τμήμα άλλου Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) ή Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας (Α.Ε.Α.) ή μετακίνησης σε άλλο τμήμα άλλου Α.Ε.Ι. ή άλλης Α.Ε.Α. του ίδιου επιστημονικού πεδίου, με αυτό του τμήματος στο οποίο έχουν εισαχθεί και εγγραφεί, στον τόπο κύριας ή μόνιμης κατοικίας των ιδίων ή συγγενούς α’ βαθμού ή αδελφού, εφόσον φοιτούν σε Α.Ε.Ι. της ημεδαπής και δεν έχουν υπερβεί τα υποχρεωτικά εξάμηνα φοίτησης για τη λήψη του πτυχίου. Αρμόδια για την εξέταση των αιτήσεων μετεγγραφής ή μετακίνησης είναι η επιτροπή της παρ. 5 του άρθρου 79 του ν. 4692/2020 (Α’ 111). Η μετεγγραφή ή μετακίνηση γίνεται καθ’ υπέρβαση του προβλεπόμενου αριθμού μετεγγραφόμενων ή μετακινούμενων φοιτητών.
β) Οι αιτήσεις τους για στέγαση και σίτιση σε Α.Ε.Ι. και A.E.A. γίνονται δεκτές κατά προτεραιότητα.
3. Για τους υποψηφίους για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση της παρ. 1 ισχύουν τα εξής:
α) Όσοι υπέβαλαν αίτηση – δήλωση και θα συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις της τακτικής και επαναληπτικής εξεταστικής περιόδου του έτους 2023, εισάγονται σε σχολές, τμήματα και εισαγωγικές κατευθύνσεις των Α.Ε.Ι. και των Α.Ε.Α., για το ακαδημαϊκό έτος 2023 – 2024, καθ’ υπέρβαση του συνολικού αριθμού εισακτέων, σύμφωνα με τα επόμενα εδάφια της παρούσας περίπτωσης.
Για την εισαγωγή σε Α.Ε.Ι. και Α.Ε.Α. παρέχεται προσαύξηση είκοσι τοις εκατό (20%) σε κάθε βαθμολογική επίδοση των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων, των ειδικών μαθημάτων και πρακτικών δοκιμασιών. Προϋπόθεση μετά από την προσαύξηση του δευτέρου εδαφίου είναι οι υποψήφιοι να συγκεντρώνουν συνολικό αριθμό μορίων τουλάχιστον ίσο με τον συνολικό αριθμό μορίων του τελευταίου εισαχθέντος στη συγκεκριμένη σχολή, τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση στο οικείο ακαδημαϊκό έτος. Τα εδάφια πρώτο, δεύτερο και τρίτο εφαρμόζονται και στους υποψηφίους για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση της παρ. 1 που θα συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις, τακτικής και επαναληπτικής περιόδου, των ετών 2024 και 2025.
β) Σε όσους πρόκειται να μετέχουν στη διαδικασία επιλογής για εισαγωγή σε σχολές, τμήματα και εισαγωγικές κατευθύνσεις των Α.Ε.Ι. και των Α.Ε.Α., για το έτος 2023, με το ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%), χωρίς νέα εξέταση, παρέχεται προσαύξηση είκοσι τοις εκατό (20%) σε κάθε βαθμολογική επίδοση των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων, των ειδικών μαθημάτων και πρακτικών δοκιμασιών, που είχαν επιτύχει τα έτη 2021 και 2022. Προϋπόθεση μετά από την προσαύξηση του πρώτου εδαφίου είναι οι υποψήφιοι να συγκεντρώνουν συνολικό αριθμό μορίων, τουλάχιστον ίσο με τον συνολικό αριθμό μορίων, του τελευταίου εισαχθέντος, στη συγκεκριμένη σχολή, τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση, καθ’ υπέρβαση του συνολικού αριθμού εισακτέων.
γ) Κατά τα λοιπά, ιδίως ως προς τις προϋποθέσεις εισαγωγής, εφαρμόζεται ο ν. 4186/2013 (Α’ 193).
4. Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων μπορούν να καθορίζονται οι ειδικότερες προϋποθέσεις, η διαδικασία, τα δικαιολογητικά που υποβάλλουν οι ενδιαφερόμενοι, οι σχετικές προθεσμίες και κάθε άλλο σχετικό θέμα για την εφαρμογή του παρόντος.
Άρθρο 65
Παροχή νομικής βοήθειας σε θύματα και συγγενείς θυμάτων – Υποχρεωτική εκτελεστότητα πολιτικών αποφάσεων
1. Δικαιούχοι νομικής βοήθειας του ν. 3226/2004 (Α’ 24) ως προς τις ποινικές και αστικές τους αξιώσεις είναι και τα θύματα του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023. Το πρώτο εδάφιο εφαρμόζεται αναλόγως και επί συζύγων ή συμβίων, καθώς και επί συγγενών μέχρι β’ βαθμού, προσώπων που απεβίωσαν συνεπεία του σιδηροδρομικού δυστυχήματος του πρώτου εδαφίου.
2. Αποφάσεις των πολιτικών δικαστηρίων που αφορούν στις απαιτήσεις αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης από οποιαδήποτε αιτία σε σχέση με το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023, κηρύσσονται υποχρεωτικά προσωρινά εκτελεστές κατ’ ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 910 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας [π.δ. 503/1985 (Α’ 182)].
