«Καλώς το καμτσί!» Η πρώτη προφορική επαφή με τα τσακώνικα, τη διάλεκτο των Τσακώνων, ήταν γεγονός. Η ηλικιωμένη μητέρα του κ. Κώστα, ιδιοκτήτη παραδοσιακού εμπορικού καταστήματος στο Λεωνίδιο, μας είχε υποδεχτεί: «Καλώς το παιδί!» εννοούσε, για να δοθεί έτσι αφορμή να μάθουμε μία ακόμη τσακώνικη λέξη. Προηγουμένως, μπαίνοντας στην πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, το Λεωνίδιο, είχαμε προλάβει να διαβάσουμε τις… δίγλωσσες πινακίδες που μας καλωσόριζαν και να καταλάβουμε ότι το Λεωνίδιο για τους ντόπιους λέγεται Αγιελίδης.
Για να φτάσουμε έως εδώ, είχαμε ξεκινήσει πριν από περίπου 3 ώρες από την Αθήνα, είχαμε περάσει από Αργος και Αστρος, για να κατηφορίσουμε στη συνέχεια στον παραλιακό δρόμο που, ακολουθώντας την ακτογραμμή της Αρκαδίας, σε οδηγεί στο Λεωνίδιο. Οδηγώντας στον γεμάτο στροφές, αλλά σε γενικά καλή κατάσταση δρόμο, απολαμβάναμε τη θέα προς τον Αργολικό κόλπο και το Πόρτο Χέλι, με τις Σπέτσες και τη Σπετσοπούλα να χωράνε στην παλάμη μας. Εδώ, σε αυτήν τη διαδρομή δίπλα στο γαλάζιο, τα απόκρημνα βράχια παραδίδουν κάθε τόσο τη θέση τους σε μικρότερες ή μεγαλύτερες παραλίες, που γεμίζουν το καλοκαίρι με ουκ ολίγους διψασμένους για τη δροσιά της θάλασσας.
Η ΤΣΑΚΩΝΙΑ
Τα νοητά σύνορα της Τσακωνιάς τα είχαμε διαβεί φτάνοντας στον Τυρό, τον μεγάλο παραλιακό οικισμό που το καλοκαίρι γεμίζει από παραθεριστές που αναζητούν κατά κύριο λόγο περιβάλλον «οικογενειακών» διακοπών. Για την περιοχή της Κυνουρίας που εκτείνεται στα ανατολικά του Πάρνωνα και καταλήγει να βρέχεται από τα νερά του Αργολικού κόλπου, θα διαβάσετε αν αναζητήσετε πληροφορίες για την Τσακωνιά, που έχει περίπου 30 χιλιόμετρα μήκος και 20 χιλιόμετρα πλάτος. Στην Τσακωνιά ανήκουν, εκτός από τον Τυρό, ο Αγιος Ανδρέας, τα Σαπουνακαίικα, τα Μέλανα (που «κρέμονται» πάνω από το δρόμο που συνδέει τον Τυρό με το Λεωνίδιο), ο Πραματευτής και μικροί συνοικισμοί όπως η παραθαλάσσια Σαμπατική, αλλά και χωριά του Πάρνωνα που βρίσκονται βορειότερα, μακριά από τη θάλασσα, όπως ο Πραστός και η Καστάνιτσα, που μπορούν να αποτελέσουν από μόνα τους προορισμό μιας άλλης εκδρομής.
Οι εκδοχές για την προέλευση των Τσακώνων πολλές, με επικρατέστερη αυτή που δέχεται ότι πρόκειται για απόγονους εκδωρισθέντων Λακώνων. Είναι άνθρωποι ιδιαίτεροι, ατίθασοι, υπερήφανοι, θαρραλέοι. Και παράξενοι επίσης, έως υπερβολικοί· τόσο ώστε, όταν αποφάσισαν να εκχριστιανιστούν, γύρω στο 800 μ.Χ., γέμισαν τον Πάρνωνα με μοναστήρια και δημιούργησαν το «μικρό Αγιον Ορος»…
ΛΕΩΝΙΔΙΟ
Καθώς αφήνεις την παραλία και κινείσαι κατά μήκος του χειμάρρου Δαφνώνα, συνειδητοποιείς ότι το Λεωνίδιο δεν είναι παραθαλάσσιο, αλλά, απέχοντας 4 χιλιόμετρα από την παραλία, αφήνει τη μικρή Πλάκα με το γραφικό λιμανάκι να παίζει το ρόλο του επίνειου. Τα θερμοκήπια που απλώνονται αριστερά σου, στον «κήπο του Διονύσου», οπτικά δεν σε ενθουσιάζουν, αλλά δικαιολογούν την αρχαία ονομασία Πρασιαίς. Εύφορος τόπος, φημισμένος για τις γευστικές μελιτζάνες, που δεν θα παραλείψετε να γευτείτε…
Σε λίγο, σειρά έχει ο τεράστιος κοκκινόβραχος που ορθώνεται σαν τείχος πάνω από τη μικρή πόλη. Θέαμα επιβλητικό και πανέμορφο, όπως και αυτό των παλιών μύλων, που στέκονται στην κορυφή ενός βράχου, κάπου στην είσοδο της πόλης.
Ωστόσο, οι εκπλήξεις δεν σταματούν εδώ, καθώς η βόλτα μέσα στο Λεωνίδιο είναι μια άλλη αποκάλυψη. Για 300 αρχοντικά κάθε μεγέθους και κατάστασης έκανε λόγο ο κ. Ανδρέας από το δήμο Λεωνιδίου, και αυτά είναι που δίνουν στην πόλη των περίπου 3.000 κατοίκων ένα μοναδικό χρώμα, μια απίστευτη γραφικότητα και μαρτυρούν την οικονομική ευημερία της περιοχής, στα προεπαναστατικά χρόνια. Ξεχωρίζουν τα αρχοντικά του Τσικαλιώτη (1808), του Πολυτίμου (1816) και του Κατσικογιάννη (1807) – η χαρά του φωτογράφου!
Στο Λεωνίδιο μπορείτε επίσης να δείτε τη μητρόπολη (της Παναγίας), την Αγία Αικατερίνη, την Αγία Κυριακή, την Παναγία Χατζαλιού, την εκκλησία των Ταξιαρχών και στην ευρύτερη περιοχή το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Σίντζας και το σπήλαιο του Διονύσου.
ΒΟΥΝΟ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ
Εχοντας ορμητήριό μας το Λεωνίδιο, ακολουθούμε το δρόμο που ελίσσεται μέσα στο φαράγγι του Δαφνώνα με προορισμό τον Κοσμά, το τελευταίο χωριό της Αρκαδίας πριν μπούμε στο νομό Λακωνίας. Εδώ το σκηνικό αλλάζει. Από τη μία τα πανύψηλα βράχια δεξιά και αριστερά, από την άλλη η κοίτη του ποταμού, «δουλεμένη» από τη δύναμη του νερού, δίνουν το «παρών» συμβάλλοντας στο χαρακτηρισμό της διαδρομής ως «ιδιαίτερου φυσικού κάλλους».
Παραβλέπεις τις πολλές στροφές, την ταλαιπωρημένη άσφαλτο και παίρνεις αργά το δρόμο για την ανάβαση στα 1.150 μέτρα, που μπορεί να διαρκέσει από μισή ώρα έως τρία τέταρτα, έχοντας μαζί σου και κάποιο μπουφανάκι, ακόμα και το καλοκαίρι, γιατί εκεί ψηλά στον Κοσμά, έχει δροσούλα αρκετή…
Τα έλατα που κάνουν κάποια στιγμή την εμφάνισή τους σε ειδοποιούν ότι σε 3 – 4 χιλιόμετρα φτάνεις στο γραφικό χωριό, που το χειμώνα έχει περίπου 40 μόνιμους κατοίκους, αλλά το καλοκαίρι γεμίζει από κόσμο. Η θέα του Ταΰγετου στα αριστερά μάς επιβραβεύει για τον κόπο μας, ενώ, στρέφοντας το βλέμμα προς τα δυτικά, διαπιστώνουμε ότι έχουμε και θέα προς τη θάλασσα. Με καλό καιρό φαίνεται ακόμα και η Μήλος, θα πληροφορηθούμε απολαμβάνοντας τον καφέ μας στην όμορφη πλατεία του χωριού, που διαθέτει πλέον αξιόλογη τουριστική υποδομή για όσους αναζητούν την απόλυτη ηρεμία. Η τελευταία δεν είναι άσχετη με τη γεωγραφική απομόνωση, αυτή που βοήθησε και την ανάπτυξη του αντάρτικου στα χρόνια της Κατοχής αλλά και που οδήγησε τους κατοίκους του χωριού να συμμετάσχουν μαζικά στην κατασκευή του δρόμου των «100 ημερών», που συνέδεσε το χωριό με το Λεωνίδιο και τη Σπάρτη.
Τέλος, ένας ακόμα άξονας όπου μπορείς να κινηθείς με επίκεντρο το Λεωνίδιο είναι ο παραλιακός δρόμος, προς τα νότια. Σε απόσταση αναπνοής μάς περιμένουν τα Πούλιθρα, με τη μεγαλύτερη -μετά τον Τυρό των περίπου 2.000 κλινών- τουριστική υποδομή της περιοχής.
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Οδικώς, από Αθήνα μέσω Αργους και Αστρους, σε περίπου 3 ώρες (216 χλμ.). Στην εκδρομή μας διανύσαμε 538 χλμ. και κάψαμε 65 λίτρα βενζίνη.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Costa-Rini
Τ/27570-22.273 και 22.879
Λιτά, καθαρά, ενοικιαζόμενα δωμάτια στο Λεωνίδιο, από 50 € με πρωινό.
Αγρόκτημα
Τ/27570-23.244, www.agroktima.com
Παραδοσιακός ξενώνας κοντά στην Πλάκα, αποτελούμενος από δέκα πέτρινα αγροτόσπιτα. Από 80 € το δίκλινο.
Τρούμπας
Τ/27570-23.660 και 6934-620.349, www.troumpasfamily.gr
Οικογενειακός ξενώνας με δωμάτια και διαμερίσματα στην Πλάκα, 30 – 55 € με πρωινό.
Smyros Resort
Τ/27570-51.200, www.smyrosresort.gr
Ξενοδοχείο 4* με παραδοσιακή αισθητική και θέα στη θάλασσα, στα Πούλιθρα. Από 90 € με πρωινό.
Λιθόκτιστα
Τ/210-89.48.769, 6937-823.651 και 6944-264.971, www.lithoxtista.gr
Παραδοσιακοί ξενώνες, που αποτελούνται από έξι πετρόκτιστα δίπατα σπίτια στον Κοσμά. Από 80 € με πρωινό.
Manto Studios
T/27570-41550, www.manto-studios.gr
Ξενοδοχείο επιπλωμένων διαμερισμάτων στην παραλία Τυρού/Ζαρίτσι. Από 60 € με πρωινό.
Φιλοξενία
παράλιο Αστρος, Τ/27550-51.252
Σύγχρονα, εξοπλισμένα studios σε κήπο δύο στρεμμάτων, από 40 € χωρίς πρωινό.
ΦΑΓΗΤΟ
Στο Λεωνίδιο
• «Μαντείο» (Τ/27570-23.100)
• «Ηρθε και έδεσε» (Τ/27570-22.068)
• «Μητρόπολη» (Τ/27570-25.115)
Στην Πλάκα
• «Δελφίνια» (Τ/27570-23.036)
• «Ταβέρνα του Ψαρά»
Στα Πούλιθρα
• «Ζάβαλης» (Τ/27570-51.341)
Στην παραλία Τυρού
• «Ακρογιάλι» (Τ/27570-41.860)
