Αποκλήρωση σημαίνει ότι ο διαθέτης στερεί από κληρονόμο την νόμιμη μοίρα που δικαιούται. Η αποκλήρωση γίνεται μόνο με την διαθήκη. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1825, 1839, 1840 και 1843 ΑΚ προκύπτει σαφώς ότι ο διαθέτης με διαθήκη μπορεί να αποκληρώσει τον κληρονόμο του, δηλαδή να τον στερήσει από το δικαίωμα της νόμιμης μοίρας του, μόνο για ορισμένους λόγους, οι οποίοι απαριθμούνται περιοριστικά στο νόμο.
Οι λόγοι είναι εξής, για να αποκληρώσει κάποιος π.χ. το παιδί του:
1. επιβουλεύθηκε τη ζωή του διαθέτη, του συζύγου ή άλλου κατιόντος του διαθέτη,
2. προκάλεσε με πρόθεση σωματικές κακώσεις στο διαθέτη ή στο σύζυγό του, από τον οποίο κατάγεται ο κατιών,
3. έγινε ένοχος κακουργήματος ή σοβαρού πλημμελήματος με πρόθεση, κατά του διαθέτη ή του συζύγου του,
4. αθέτησε κακόβουλα την υποχρέωση που είχε από το νόμο να διατρέφει το διαθέτη,
5. ζει βίο άτιμο ή ανήθικο, παρά τη θέληση του διαθέτη. Η αποκλήρωση για το λόγο αυτό είναι άκυρη, αν ο κατιών κατά το θάνατο του διαθέτη είχε οριστικά εγκαταλείψει τον άτιμο ή ανήθικο βίο.
Αν δεν συντρέχουν οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις, όπως συμβαίνει, όταν η αποκλήρωση έγινε χωρίς νόμιμο λόγο ή όταν ο λόγος της αποκλήρωσης που αναφέρεται στη διαθήκη δεν είναι αληθινός ή έγινε για λόγο, για τον οποίο έχει δοθεί συγγνώμη, η αποκλήρωση είναι άκυρη και ισχύει ως αποκλεισμός του μεριδούχου από την εξ αδιαθέτου διαδοχή. Στην περίπτωση αυτή ο αποκληρωθείς λαμβάνει τη νόμιμη μοίρα του, που είναι το ήμισυ της εξ αδιαθέτου μερίδας του
Αστικός Κώδικας (τα άρθρα που είναι σχετικά με την αποκλήρωση)
Άρθρο 1825
Οι κατιόντες και οι γονείς του κληρονομουμένου, καθώς και ο σύζυγος που επιζεί, οι οποίοι θα είχαν κληθεί ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, έχουν δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία. Η νόμιμη μοίρα είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας.Ο μεριδούχος κατά το ποσοστό αυτό μετέχει ως κληρονόμος
Άρθρο 1839
Ο διαθέτης μπορεί για ορισμένους λόγους, που αναφέρονται στο νόμο, να στερήσει το μεριδούχο από τη νόμιμη μοίρα (αποκλήρωση). Η αποκλήρωση γίνεται με διάταξη τελευταίας βούλησης
Άρθρο 1840
Ο διαθέτης μπορεί να αποκληρώσει τον κατιόντα αν αυτός :
1. επιβουλεύθηκε τη ζωή του διαθέτη, του συζύγου ή άλλου κατιόντος του διαθέτη·
2. προκάλεσε με πρόθεση σωματικές κακώσεις στο διαθέτη ή στο σύζυγο του, από τον οποίο κατάγεται ο κατιών
3. έγινε ένοχος κακουργήματος ή σοβαρού πλημμελήματος με πρόθεση, κατά του διαθέτη ή του συζύγου του·
4. αθέτησε κακόβουλα την υποχρέωση που είχε από το νόμο να διατρέφει το διαθέτη·
5. ζει βίο άτιμο ή ανήθικο, παρά τη θέληση του διαθέτη. Η αποκλήρωση για το λόγο αυτό είναι άκυρη, αν ο κατιών κατά το θάνατο του διαθέτη είχε οριστικά εγκαταλείψει τον άτιμο ή ανήθικο βίο
Άρθρο 1843
Ο λόγος της αποκλήρωσης πρέπει να υπάρχει κατά το χρόνο που συντάσσεται η διαθήκη και να αναφέρεται σ’ αυτήν.Εκείνος που επικαλείται την αποκλήρωση οφείλει να αποδείξει το λόγο της
Σχετικά:
Κληρονομία χωρίς διαθήκη. Με ποια σειρά καλούνται οι κληρονόμοι
Πως πρέπει να είναι γραμμένη η ιδιόγραφη διαθήκη για να είναι έγκυρη
Δημοσιεύτηκε στον Οδηγό του Πολίτη (https://www.odigostoupoliti.eu)
