Γύθειο – Μονεμβασιά – Ελαφόνησος. Στο Νότο της Λακωνίας
Συγκοινωνιακός κόμβος το Γύθειο, προθάλαμος της Μάνης και των Κυθήρων, μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για μια διαδρομή που περνάει από ένα όνομα βαρύ, με ιστορία, τη Μονεμβασιά, και να καταλήξει στην ξακουστή για τις ανεπανάληπτες αμμουδιές της Ελαφόνησο.
ΓΡΑΦΙΚΟΣ ΚΟΜΒΟΣ
Περπατώντας στο λιμάνι του Γυθείου, εύκολα ξεχνάς ότι εδώ έχεις έρθει με αυτοκίνητο. Η αίσθηση που αποπνέει η παραλία, με τα νεοκλασικά κτίρια και τα διάφορα καφε-ταβερνεία και μπαράκια που είναι παραταγμένα κατά μήκος του παραλιακού δρόμου, είναι σαφώς νησιώτικη. Και ας είναι ο οικισμός χτισμένος αμφιθεατρικά στην πλαγιά του βουνού Ακούμαρο, που είναι απόληξη του Ταΰγετου.
Καμιά δεκαπενταριά μαρμάρινα σκαλιά θα σας οδηγήσουν στα μυστικά του επικλινούς οικισμού, που πλην των άλλων «κρύβει» περισσότερα από 100 διατηρητέα κτίρια. Τα περισσότερα κτίρια του Γυθείου είναι δημιουργήματα των τελών του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, γεγονός που εξηγεί τη νεοκλασική αισθητική τους. Πάντως, το Γύθειο, που σύμφωνα με το μύθο προέκυψε από την -κατ’ εντολήν του Δία- συμφιλίωση του Ηρακλή με τον Απόλλωνα, μετά τον καβγά που είχαν για έναν τρίποδα του μαντείου των Δελφών-, πρωτοκατοικήθηκε τα προϊστορικά χρόνια. Η πόλη υπήρξε εμπορικός σταθμός των Φοινίκων και αργότερα ναύσταθμος των Σπαρτιατών. Κάποια στιγμή έπεσε και στα χέρια των Ρωμαίων, που φρόντισαν να αφήσουν ενθύμιο το μαρμάρινο θέατρο που θα βρείτε αν ακολουθήσετε την οδό Αρχαίου Θεάτρου, κοντά στον ΟΤΕ.
Στο νησάκι Kρανάη (που αποκαλείται επίσης και Μαραθονήσι) πηγαίνεις είτε με τα πόδια είτε με αυτοκίνητο, αφού από το 1898 το Γύθειο συνδέεται με αυτό με ένα πέτρινο κρηπίδωμα. Σήμα κατατεθέν του νησιού ο όμορφος πύργος του Τζαννετάκη Γρηγοράκη, μορφής της Επανάστασης του ’21, που… ξέχασε να αφήσει τα όπλα στην άκρη όταν τελείωσε η Επανάσταση και έμεινε στην Ιστορία ως σύμβολο ανταρσίας. Ο πύργος φιλοξενεί σήμερα το Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο της Μάνης. Τέλος, η βόλτα στο Μαραθονήσι, που σύμφωνα με τη μυθολογία χρησίμευσε επίσης ως καταφύγιο του Πάρη και της Ωραίας Ελένης, θα σας αποκαλύψει και τον όμορφο, κτισμένο το 1873, πέτρινο φάρο.
Παραλίες γύρω από το Γύθειο θα βρείτε πολλές – μικρές και μεγάλες. Κάπου 4 χιλιόμετρα παραλίας προσφέρει το Μαυροβούνι, που θα βρείτε βγαίνοντας από το Γύθειο στο δρόμο προς Μάνη. Από την άλλη πλευρά, στο δρόμο προς Μονεμβασιά, που αποτελεί τον επόμενο σταθμό μας, θα συναντήσετε τη μεγάλη παραλία της Σελινίτσας. Στη συνέχεια σειρά έχει η Γλυφάδα ή Bαλτάκι, που αποτελεί φυσική και άμεση συνέχεια της Σελινίτσας και ήταν το αρχαίο λιμάνι του Γυθείου. Σήμα κατατεθέν και αξιοθέατο στο Βαλτάκι αποτελεί το παλιό ναυάγιο που μετράει ήδη περισσότερα από 20 χρόνια
ΣΤΗΝ ΚΑΣΤΡΟΠΟΛΙΤΕΙΑ
«Κυρά Μονοβασιά μου, πέτρινο καράβι μου.
Χιλιάδες οι φλόκοι σου και τα πανιά σου.
Κι όλο ασάλευτη μένεις
να με αρμενίζεις μες στην οικουμένη»
Δεν τους έγραψε τυχαία ο Ρίτσος τους στίχους αυτούς για τη γενέτειρά του, τη Μονεμβασιά. Η θέα του μεγάλου βράχου μέσα στη θάλασσα, που μοιάζει σαν να θέλει να φύγει στο πέλαγος αλλά τον κρατάει στη θέση του η στενή λωρίδα γης που ενώνει τη χερσόνησο με τη στεριά, είναι ένα θέαμα που εντυπωσιάζει. Η λωρίδα-δρόμος που οδηγεί απέναντι είναι ταυτοχρόνως και… νονός της Μονεμβασιάς (η μόνη έμβασις, η μόνη είσοδος). Και αν ο βράχος είναι έργο της φύσης, το κάστρο -μαζί με το περιεχόμενό του- που είναι έργο ανθρώπων, δεν πάει πίσω στον τομέα των εντυπώσεων.
Το πλωτό οχυρό που ο Καζαντζάκης αποκάλεσε «Γιβραλτάρ της Ελλάδας» θα ακούσετε να αναφέρεται με κάμποσα ονόματα: Μονεμβάσια, Μονεμβασία, Μαλβάζια, Μαλβαζούι κ.ά. Επαιξε δε τον δικό του ρόλο στην αντιμετώπιση της πειρατείας, αφού λόγω της θέσης του ήλεγχε τους θαλάσσιους δρόμους του Αιγαίου και άλλαξε χέρια αρκετές φορές, περνώντας από τους Βυζαντινούς, στους Ενετούς και στους Τούρκους, και αυτό είναι αποτυπωμένο στα σημερινά αξιοθέατα που συναντά ο ταξιδιώτης.
Περνώντας την πύλη του Κάστρου, βρίσκεσαι στην κτισμένη δίπλα στη θάλασσα Κάτω Πόλη και ταυτόχρονα έχεις μπει στο βασίλειο των πεζών, αφού εδώ δεν κυκλοφορούν τροχοφόρα. Η ομορφιά των συντηρημένων και αναπαλαιωμένων πέτρινων κτισμάτων κλέβει την παράσταση, καθώς παίρνεις τον ανήφορο που θα σε οδηγήσει αναπόφευκτα στην Ανω Πόλη, στην πάνω πλευρά του βράχου, όπου η θέα προς το Μυρτώο πέλαγος θα σβήσει τη σωματική κόπωση.
Στην πλατεία, όπου ανάμεσα στο Μουσείο και το ναό Ελκόμενου Χριστού στέκει το κανόνι, θα κάνεις μια στάση για να πάρεις την… πρώτη δόση θέας προς τη θάλασσα από ψηλά, πριν συνεχίσεις προς την έρημη Ανω Πόλη. Κάποια στιγμή φτάνεις ιδρωμένος στο πλάτωμα της κορυφής, όπου σε περιμένει ο όμορφος ναός της Αγίας Σοφίας στην άκρη του γκρεμού που βλέπει προς το Μυρτώο.
Η ανάβαση απαιτεί προσοχή και υπομονή, αλλά η πρόκληση για την εξερεύνηση του βράχου είναι μεγάλη. Αξίζει τον κόπο να φτάσει κανείς μέχρι το τέλος και αφού περάσει την κορυφή να περπατήσει στο πλάτωμα, προς τη μεριά της στεριάς, για να απολαύσει το θέαμα που προσφέρει η Γέφυρα ή Νέα Μονεμβασιά, ο οικισμός δηλαδή που έχει σχηματιστεί στην παραλία, απέναντι από το βράχο. Το όνομά του, όπως είναι φυσικό, το πήρε από τη… γέφυρα που συνέδεε το βράχο με την ακτή.
Στον κατάλογο με τα αξιοθέατα του Κάστρου συναντάμε το μουσουλμανικό τέμενος της Α΄ Τουρκοκρατίας και που σήμερα στεγάζει την αρχαιολογική συλλογή, τις χτισμένες γύρω στο 1700 εκκλησίες της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας και του Αγίου Νικολάου, καθώς επίσης και το ναό της Παναγίας Χρυσαφίτισσας (17ου αιώνα). Εννοείται ότι δεν φεύγεις από τη Μονεμβασιά, αν δεν επισκεφτείς το σπίτι του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου, για να τον «δεις» να αγναντεύει τη θάλασσα έχοντας κατακτήσει την αιωνιότητα.
ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΣ
Σύμβολο κάποτε της ελεύθερης κατασκήνωσης και των αντικομφορμιστικών διακοπών, το μικρό νησί των 19 τετραγωνικών χιλιομέτρων στα νότια του λακωνικού κόλπου έγινε πασίγνωστο χάρη στη φυσική ομορφιά των αμμουδερών παραλιών του. Πεντακόσια περίπου μέτρα χωρίζουν την Ελαφόνησο από τη λακωνική ακτή, αρκετά για να περιορίσουν τους μόνιμους κατοίκους σε περίπου 200, αλλά λίγα για να εμποδίσουν τους χιλιάδες τουρίστες να κατακλύσουν τις παραλίες του τον Αύγουστο. Για να χαρείτε λοιπόν τη φυσική ομορφιά, αποφύγετε την υψηλή περίοδο και ελάτε όταν θα μπορείτε να κινηθείτε και να κολυμπήσετε άνετα στη μεγάλη παραλία του Σίμου ή στην παραλία των νησιών της Παναγιάς, στο βόρειο μέρος του νησιού.
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Με αυτοκίνητο, κατευθύνεστε αρχικά προς Σπάρτη μέσω της εθνικής οδού Αθηνών – Κορίνθου – Τρίπολης. Είκοσι περίπου χιλιόμετρα μετά τη Σπάρτη είτε συνεχίζετε ευθεία προς Γύθειο είτε στρίβετε προς Μονεμβασιά και Nεάπολη, αναλόγως με το ποιος έχετε επιλέξει να είναι ο αρχικός σας προορισμός. Για Ελαφόνησο θα πάτε από Ασωπό, Παπαδιάνικα και Διαμονιά και θα περάσετε απέναντι από τα Βιγκλάφια (πριν από τη Νεάπολη), με ferry boat (Λιμεναρχείο Νεάπολης, Τ/27340-22.228). Επίσης, εκτελούνται καθημερινά δρομολόγια των ΚΤΕΛ προς Γύθειο, Μονεμβασιά και Νεάπολη. ΚΤΕΛ Λακωνίας: Τ/210-51.24.913 (Γραφεία Αθήνας – Αγ. Κων/νου), 27310-26.441 (Σπάρτης), 27330-22.228 (Γυθείου), 27320-61.432 (Μονεμβασιάς), 27340-23.222 (Νεάπολης).
ΔΙΑΜΟΝΗ
Ακταίον (Τ/27330-23.500-1, 6974-729.001, www.aktaionhotel.gr). Ξενοδοχείο σε όμορφο, αναπαλαιωμένο νεοκλασικό κτίριο στο λιμάνι του Γυθείου.
Aktaion Resort (Τ/27330-29.114, www.aktaion-resort.com). Προσεγμένο ξενοδοχειακό συγκρότημα με πλήρως εξοπλισμένα ανεξάρτητα δωμάτια, στην αμμώδη παραλία του Γυθείου.
Πάνθεον city hotel (Τ/27330-22.289, 22.166, www.pantheongythio.gr). Ξενοδοχείο στο γραφικό λιμάνι του Γυθείου.
Πύργος Πετροπουλάκη (Τ/27333-00.633, 6944-692.622, www.pyrgospetropoulaki.com). Πολυτελές παραδοσιακό ξενοδοχείο στη Ράχη Γυθείου.
Studios Ktirakia (T/27330-24.585,www.ktirakia.com). Συγκρότημα από προσεγμένα ξύλινα διαμερίσματα στο Μαυροβούνι, έξω από το Γύθειο.
Βίλλες Νηρηίδες (Τ/27330-24.497, 6944-836.770, www.niriidesvillas.gr). Συγκρότημα από προσεγμένα ανεξάρτητα διαμερίσματα με πρόσβαση στη θάλασσα, στη Σελινίτσα Γυθείου.
Ο Σταυρός του Νότου (Τ/27330-22.415, 25.003, www.stavrostounotou.com). Ξενοδοχειακό συγκρότημα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στην παραλία του Μαυροβουνίου.
Αρδάμης (Τ/27320-61.887, www.ardamis.gr). Ξενώνες στο αναπαλαιωμένο ενετικό κυβερνείο του Κάστρου της Μονεμβασιάς.
Νέο Μαλβάζια (Τ/27320-63.007, www.malvasia-hotel.gr). Τοπικής αισθητικής ξενώνες σε τρία συγκροτήματα, στο Κάστρο.
Μαλβάζια (Τ/27320-61.323). Μονεμβασίτικης αισθητικής ξενώνες, χωρισμένοι σε τρία συγκροτήματα, στο Κάστρο, υπό κοινή διεύθυνση: Μαλβάζια – Ρίτσου, Ανω Μαλβάζια (http://traditional.malvasia-hotel.gr/) & Μαλβάζια – Στελλάκη (www.malvasia-stellaki.com).
Βυζαντινό (Τ/27320-61.351, www.hotelbyzantino.com). Πέτρινα παραδοσιακά διαμερίσματα στο Κάστρο της Μονεμβασιάς.
Λαζαρέτο (Τ/27320-61.991-3-4, www.lazareto.gr). Συγκρότημα με παραδοσιακή αρχιτεκτονική, αμέσως μετά τη Γέφυρα, με θέα στη θάλασσα και στο βράχο της Μονεμβασιάς.
The Flower of Monemvasia (Τ/27320-61.395, www.flower-hotel.gr). Ξενοδοχείο στη Γέφυρα, 40 μ. από την οργανωμένη παραλία, με θέα στο Κάστρο της Μονεμβασιάς και στη θάλασσα.
Πανόραμα (T/27320-61.198, www.panoramahotel-monemvasia.gr). Ξενοδοχείο σε ύψωμα, απέναντι από το βράχο της Μονεμβασιάς, με 20 δωμάτια, 2 διαμερίσματα και 5 σουίτες.
Εν Πλω (Τ/27340-61.140, 6979-007.530, www.enploelafonisos.gr). Μικρό, προσεγμένο ξενοδοχείο στη Χώρα, στο λιμανάκι της Ελαφονήσου.
Elafonisos Mare (Τ/27340-61.349, 6932-349.332, www.elafonisosmare.gr). Studios και δωμάτια σε προσεγμένο περιβάλλον με πισίνα, στο δρόμο προς Παναγίτσα.
Simos Camping (Τ/27340-22.672, 6945-373.339, www.simoscamping.gr). Προσεγμένο κάμπινγκ στη μεγάλη παραλία του Σίμου στην Ελαφόνησο, πάνω από τους αμμόλοφους.
ΦΑΓΗΤΟ
• La Boheme (Τ/27330-21.992). Στο Γύθειο, για καφέ, ποτό και γκουρμέ γεύσεις. Δοκιμάστε πένες προσούτο με μοτσαρέλα, κοτόπουλο με τηγανητό ανανά, μανιτάρι γεμιστό με γαρίδες, σαλάτα mare (ρόκα, σολομός και γαρίδες).
• Πότης (Τ/27330-23.245). Οικογενειακή ταβέρνα στο Γύθειο, για μαγειρευτά αλλά και ψητά.
• H Tριπλέτα (Τ/27330-25.147). Παραδοσιακό εστιατόριο στο Γύθειο, που σερβίρει αποκλειστικά πίτα τραβηχτή, σουβλάκι και τυρί. Λειτουργεί από το πρωί μέχρι το μεσημέρι.
• Σεργιάνι (Τ/27330-25.285). Ταβερνείο-μεζεδοπωλείο στο Γύθειο, για φρέσκο ψάρι, χταπόδι και γαρίδες από ιδιόκτητο καΐκι, σπιτικό γαύρο μαρινάτο, κολοκυθοκεφτέδες, πιπεριές γεμιστές, μανιάτικη ομελέτα.
• Mατούλα (Τ/27330-25.250). Ταβέρνα στο Mαυροβούνι. Δοκιμάστε οπωσδήποτε παϊδάκια, αλλά και σεφταλιές και κοκορέτσι.
• Νίκος (Τ/27330-24.652). Ταβέρνα στο Βαλτάκι (στο δρόμο από Γύθειο προς Σκάλα) για πιάτα της ώρας, κρέας και ψάρι.
• Γλυφάδα (Τ/27330-24.044). Στην παραλία Βαλτάκι για φρέσκο ψάρι και παραδοσιακή ελληνική κουζίνα.
• Αστερίας (Τ/27320-62.049, 6943-775.909, www.asterias-monemvasia.gr). Ιδιαίτερης αισθητικής ψαροταβέρνα με ωραίους μεζέδες και φρέσκο ψάρι στη Μονεμβασιά (Γέφυρα), δίπλα στο κύμα.
• Τράτα (Τ/27320-62.084). Προσεγμένη ψαροταβέρνα στη Γέφυρα της Μονεμβασιάς, για φρέσκο ψάρι, μύδια και γαρίδες σαγανάκι, γαριδομακαρονάδα, γαύρο μαρινάτο.
• Μαριάνθη (Τ/27320-61.371). Κουτούκι-ταβέρνα στο Κάστρο της Μονεμβασιάς, για σαΐτια (χορτόπιτες με φύλλο στο χέρι), κολοκυθοκεφτέδες, πρασοκεφτέδες, μελιτζάνα σαγανάκι στο φούρνο, στάμνα (ντόπιο χοιρινό με λαχανικά και τυρί).
• Κανόνι (Τ/27320-61.387). Εστιατόριο στο Κάστρο για γιουβετσάκι στο πήλινο, στάμνα, αρνί στο φούρνο με πατάτες, ιταλικές μακαρονάδες, πρασοτηγανιά και ψητά σαΐτια.
• Ματούλα (Τ/27320-61.660). Εστιατόριο στο Κάστρο με φρέσκα ψάρια, λαδερά και μπιφτέκια σχάρας.
• Αμπελάκια (Τ/27320-66.213, 6973-003.160). Ταβέρνα στην παραλία Αμπελάκια, ονομαστή για τα τηγανητά κοτόπουλα δικής της παραγωγής. Δοκιμάστε κολοκυθοανθούς στο φούρνο και χορτοκεφτέδες.
• Σπυριδούλα & Σπύρος (Τ/27320-61.082). Στο λιμάνι της Ελαφονήσου για αστακομακαρονάδα, ψαρόσουπα, χταπόδι ψητό, μουσακά, παστίτσιο και μαγειρευτά.
• Λημνίτσα (Τ/6944-915.852). Ψαροταβέρνα στην παραλία της Παναγιάς στην Ελαφόνησο. Κακαβιά, αστακομακαρονάδα, γαριδομακαρονάδα μεταξύ των σπεσιαλιτέ.
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΙΚΟΣ ΛΟΥΠΑΚΗΣ,
