Η Διοίκηση υποχρεούται να χορηγεί αντίγραφα των διοικητικών εγγράφων

Η Διοίκηση υποχρεούται να χορηγεί αντίγραφα των διοικητικών εγγράφων

Κάθε ενδιαφερόμενος Πολίτης έχει το δικαίωμα, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων. Ως διοικητικά έγγραφα νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως εκθέσεις, μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκύκλιες οδηγίες, απαντήσεις της Διοίκησης, γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις

Νόμος υπ’ αριθ. 2690 της 8/9 μαρτ. 1999 (ΦΕΚ Α 45)
Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις.

Άρθρο 5
Πρόσβαση σε έγγραφα
1. Κάθε ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων. Ως διοικητικά έγγραφα νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως εκθέσεις, μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκύκλιες οδηγίες, απαντήσεις της Διοίκησης, γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις.

2. Όποιος έχει ειδικό έννομο συμφέρον δικαιούται, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των ιδιωτικών εγγράφων που φυλάσσονται στις δημόσιες υπηρεσίες και είναι σχετικά με υπόθεσή του η οποία εκκρεμεί σε αυτές ή έχει διεκπεραιωθεί από αυτές.

Οι δικηγόροι δεν θεωρούνται τρίτα πρόσωπα όταν εκπροσωπούν τους εντολείς τους και δικαιούνται να παραλαμβάνουν έγγραφα διοικητικών υπηρεσιών, χωρίς έγγραφη εξουσιοδότηση ή πληρεξούσιο, γιατί ως εξουσιοδότηση προς το πρόσωπό τους ισχύει και αρκεί η νόμιμη προφορική εντολή που τους δίδεται, σύμφωνα με τον Κώδικα περί Δικηγόρων

3. Το κατά τις προηγούμενες παραγράφους δικαίωμα δεν υφίσταται στις περιπτώσεις που το έγγραφο αφορά την ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτου, ή αν παραβλάπτεται απόρρητο το οποίο προβλέπεται από ειδικές διατάξεις. Η αρμόδια διοικητική αρχή μπορεί να αρνηθεί την ικανοποίηση του δικαιώματος τούτου αν το έγγραφο αναφέρεται στις συζητήσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, ή αν η ικανοποίηση του δικαιώματος αυτού είναι δυνατόν να δυσχεράνει ουσιωδώς την έρευνα δικαστικών «διοικητικών,» αστυνομικών ή στρατιωτικών αρχών σχετικώς με την τέλεση εγκλήματος ή διοικητικής παράβασης.
Η μέσα σε «» λέξη προστέθηκε από την παρ. 2 άρθρ. 8 Νομ. 2880/29-30 Ιαν. 2001 (ΦΕΚ Α 9), Τομ. 2 Α, Κεφ. Ε, Θέμα β, αριθ. 197, σελ. 318,350.

4. Το δικαίωμα των παρ. 1 και 2 ασκείται: α) με μελέτη του εγγράφου στο κατάστημα της υπηρεσίας, ή β) με χορήγηση αντιγράφου, εκτός αν η αναπαραγωγή τούτου μπορεί να βλάψει το πρωτότυπο. Η σχετική δαπάνη αναπαραγωγής βαρύνει τον αιτούντα, εκτός αν ο νόμος ορίζει διαφορετικά. Αν πρόκειται για πληροφορίες ιατρικού χαρακτήρα, αυτές γνωστοποιούνται στον αιτούντα με την βοήθεια γιατρού, ο οποίος ορίζεται για τον σκοπό αυτόν.

5. Η άσκηση του κατά τις παρ. 1 και 2 δικαιώματος γίνεται με την επιφύλαξη της ύπαρξης τυχόν δικαιωμάτων πνευματικής ή βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

«6. Η χρονική προθεσμία για τη χορήγηση εγγράφων κατά τις παραγράφους 1 και 2 ή την αιτιολογημένη απόρριψη της σχετικής αίτησης του πολίτη είναι είκοσι (20) ημέρες».
Η παρ. 6 αντικαταστάθηκε ως άνω από την παρ. 2 άρθρ. 11 Νομ. 3230/11-11 Φεβρ. 2004 (ΦΕΚ Α ́ 44), κατωτ. αριθ. 118στ.

Το άρθρο 5 κωδικοποιήθηκε ως άρθρο 1 από το Π.Δ. 28/17-23 μαρτ. 2015 (ΦΕΚ Α ́ 34), κατωτ. αριθ. 137.
Για την ανοικτή διάθεση και περαιτέρω χρήση εγγράφων, πληροφοριών και δεδομένων του δημόσιου τομέα, βλ. άρθρ. 1 έως14 Νομ. 3448/15-15 μαρτ. 2006 (ΦΕΚ Α ́ 57), κατωτ. αριθ. 120β, όπως τροποποιήθηκαν από τα άρθρ. 1 έως 14 Νομ. 4305/30-31 Οκτ. 2014 (ΦΕΚ Α ́ 237), Τομ. 1, Κεφ. Ε, Θέμα ζ, αριθ. 136, σελ. 116,31062.

Παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη για την πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα

Πολίτης ζήτησε τη διαμεσολάβηση του Συνηγόρου, διαμαρτυρόμενος για την παράλειψη ενημέρωσης, και κυρίως για την άρνηση χορήγησης στοιχείων εκ μέρους του δήμου Λαυρεωτικής σχετικά με τη νομιμότητα λειτουργίας μουσικής δύο καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος στην Κερατέα.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, κάθε ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων. Τα δικαστήρια έχουν κρίνει ότι «ως ενδιαφερόμενος» νοείται όχι μόνον αυτός που θεμελιώνει συγκεκριμένο έννομο συμφέρον, αλλά και οποιοσδήποτε μπορεί, λόγω της ιδιότητάς του, να επικαλεσθεί το ενδιαφέρον του για τη γνώση του περιεχομένου συγκεκριμένων διοικητικών εγγράφων. Η θέσπιση του δικαιώματος γνώσης των διοικητικών εγγράφων αποβλέπει, μεταξύ άλλων, στη λειτουργική αποτελεσματικότητα της διοίκησης.

Ο Συνήγορος του Πολίτη επεσήμανε στις αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου Λαυρεωτικής ότι η χορήγηση των στοιχείων αποτελεί έκφανση του δικαιώματος στην πληροφόρηση, της αρχής της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και της αρχής της φανερής δράσης της διοίκησης. Τόνισε ότι η διοίκηση συχνά επικαλείται αβάσιμους λόγους για να μην ικανοποιήσει εμπρόθεσμα νόμιμα αιτήματα πολιτών για χορήγηση στοιχείων, με το αιτιολογικό  ότι δεν αποδεικνύεται το απαιτούμενο από τον Κώδικα ∆ιοικητικής ∆ιαδικασίας «εύλογο ενδιαφέρον»  για τη λήψη των αιτούμενων εγγράφων. Εν προκειμένω μάλιστα, προβλήθηκε ως αιτία άρνησης της πρόσβασης, η απουσία «ειδικού έννομου συμφέροντος», το οποίο ωστόσο απαιτείται από το νόμο μόνον για την πρόσβαση των πολιτών στα «ιδιωτικά έγγραφα» που φυλάσσονται σε δημόσιες υπηρεσίες. Επιπλέον, η Ανεξάρτητη Αρχή διευκρίνισε ότι ο θιγόμενος πολίτης θεμελιώνει την ελεύθερη πρόσβασή του στα εν λόγω διοικητικά έγγραφα, λόγω της σχέσης του προς πραγματική κατάσταση, την οποία η καταγγελλόμενη διοικητική πράξη θίγει κατά τρόπο βλαπτικό.

Μετά την παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη, ο δήμος Λαυρεωτικής προέβη άμεσα στη χορήγηση αντιγράφων προς τον αναφερόμενο όλων των στοιχείων που αφορούν στη νομιμότητα λειτουργίας μουσικής των καταγγελλόμενων καταστημάτων.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στον Οδηγό του Πολίτη (odigostoupoliti.eu). Επιτρέπεται η αναδημοσίευση (όχι αυτολεξεί) του περιεχομένου του παρόντος άρθρου, μόνο με αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link)(https://www.odigostoupoliti.eu), της πηγής προέλευσης