Ακροκόρινθος. Το «απάτητο» κάστρο
Χρόνια περνούσα από την εθνική οδό, είτε για Πάτρα είτε για Τρίπολη, και πάντοτε μόλις έβλεπα το κάστρο πάνω σε κείνο το γκρεμοβούνι, έλεγα πως την επόμενη φορά θα πήγαινα να το δω.
«Κορόιδευα» τον εαυτό μου για πολλά χρόνια μέχρι που ένα Σάββατο το πήρα απόφαση και ξεκίνησα για Ακροκόρινθο και πέριξ.
Μετά από οδήγημα περίπου μιας ώρας από Αθήνα έφτασα στον Ακροκόρινθο. Από την εθνική οδό, κοιτώντας αριστερά στο ύψος της Κορίνθου, φαίνεται αγέρωχο το κάστρο πάνω στο λόφο. Ο δρόμος φτάνει μέχρι την πύλη του. Ο κόσμος λιγοστός και στην πλειονότητά τους Ρώσοι, που ήρθαν με πούλμαν. Από Ελληνες ήμασταν εγώ, οι φύλακες, ο καφετζής του παρακείμενου καφενείου και ένα ζευγάρι που είχε έρθει με τα παιδιά του.
Στο «Ακροκόρινθος – Μυθολογία και Ιστορία» του Δημήτρη Λαζογιώργου (Εκδόσεις Πελασγός) διαβάζω: «Απάτητος, με τα 574 μ. βραχώδες υψόμετρο, με τα ερείπια του ναού της Αφροδίτης στην κορυφή του απ’ όπου πρωτοκυβέρνησε ο θεός Hλιος, το βουνό με την κρυμμένη υπόγεια Πειρήνη πηγή, με τα ερείπια των Κυκλώπιων και Ενετικών πηγών του, τα ερειπωμένα τζαμιά και τις εκκλησίες, το μισοπεσμένο Φράγκικο κάστρο του Βιλλεαρδουίνου με τις υπόγειες δεξαμενές, τα αμέτρητα πηγάδια -μέσα από τα σπλάχνα ενός και μόνο έβγαλαν οι Τούρκοι 500 πουγκιά γεμάτα χρυσάφι από τους θησαυρούς του Κιαμήλ Μπέη-, με τις επάλξεις απ’ όπου καλπάζοντας πήδησε προς το θάνατο ο ανδρείος και ηρωικός Λέων Σγουρός, το ύψωμα απ’ όπου κυβέρνησε ο θρυλικός Περίανδρος, που το άγιασε ο Φτερωτός Πήγασος, το βουνό στο οποίο χάρισε το νερό του ο Αχελώος και το πάτησε ο Βελλεροφόντης, το στέμμα της Κορίνθου, παραμένει ακόμη σήμερα «άγνωστη γη» για τους Ελληνες». Νομίζω πως το επίθετο «απάτητο» ισχύει και σήμερα.Το κάστρο είναι, όχι μόνο το μεγαλύτερο, αλλά και το παλαιότερο της Πελοποννήσου. Τα τείχη ανήκουν, σχεδόν στο σύνολό τους, στα μεσαιωνικά χρόνια με κάποιες τουρκικές προσθήκες.
Θα δείτε τρεις περίβολους που χωρίζονται μεταξύ τους με τείχη, πύργους και προμαχώνες. Το κάστρο του Ακροκορίνθου αποτελεί τυπικό δείγμα φρουριακής αρχιτεκτονικής, με κατασκευαστικές λεπτομέρειες και διακοσμητικά στοιχεία όλων των περιόδων της ιστορίας του. Τα τείχη ακολουθούν τη φυσική γραμμή του βράχου, είναι χτισμένα σε τρεις αμυντικές σειρές και ενισχύονται με πύργους, προμαχώνες, επάλξεις διάτρητες με πολεμίστρες και κανονιοθυρίδες. Μπροστά από την Α΄ πύλη υπήρχε τάφρος με ξύλινη κινητή γέφυρα. Λιθόστρωτο καλντερίμι οδηγεί στις τρεις διαδοχικές πύλες. Αφού τις περάσετε και τις τρεις (ο δρόμος είναι λιγουλάκι ανηφορικός), στο εσωτερικό του θα βρείτε ερείπια κτισμάτων απ’ όλες τις εποχές. Σώζονται μεταξύ άλλων ερείπια ναών (Αγ. Δημήτριος, τρίκλιτη ενετική βασιλική, τζαμιά με μιναρέ), κρήνες, υπόγεια βυζαντινή δεξαμενή με πεσσούς και καμάρες από πλίνθους, η πηγή Ανω Πειρήνη με δύο υπόγειους θολοσκεπείς χώρους, ναός της Αφροδίτης 5ου – 4ου π.Χ. αι.) με μεταγενέστερες διαδοχικές κατασκευές.
Κι αυτά γιατί η ιστορία του είναι μεγάλη. Η πρώτη οχύρωση χρονολογείται στα τέλη του 7ου – 6ου π.Χ. αιώνα. Εκτεταμένα τμήματα κλασικής τοιχοποιίας ανάγονται στον 4ο π.Χ. αι. Από το 338 π.Χ. περνά στην κατοχή των Μακεδόνων, τους οποίους εκδίωξε ο Αρατος και η πόλη έγινε μέλος της Αχαϊκής Συμπολιτείας. Μετά την καταστροφή από τον Μόμμιο (146 π.Χ.), το τείχος ανοικοδομείται με το ίδιο αρχαίο υλικό από τον Ιούλιο Καίσαρα (44 π.Χ.). Η πρώτη χριστιανική φάση, που διακρίνεται στην επισκευή του κλασικού τείχους, ανήκει στα χρόνια του Ιουστινιανού (6ος αι.). Ανοικοδόμηση και προσθήκες νέων οχυρών εκτελέστηκαν στην πρωτοβυζαντινή και μεσοβυζαντινή περίοδο (7ος – 12ος αι.).
Το 1210 το κάστρο καταλαμβάνεται από τους Φράγκους. Ο άρχοντας του Ναυπλίου Λέων Σγουρός αυτοκτονεί, πηδώντας έφιππος από τα τείχη. Στα μέσα του 13ου αι. γίνονται εκτεταμένες επισκευές των τειχών. Στις αρχές του 14ου αι. το κάστρο παραχωρείται στον πρίγκιπα Γκραβίνα και μετέπειτα στον Ατσαγιόλι, που επισκεύασαν τις παλιές οχυρώσεις και πρόσθεσαν νέες. Το 1395 κύριος του κάστρου έγινε ο Θεόδωρος Παλαιολόγος, που για οικονομικούς λόγους το πούλησε στους Ιωαννίτες, ιππότες της Ρόδου, που το κρατούν ώς το 1404, οπότε ο Παλαιολόγος το ξανακέρδισε. Το 1458, ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ έκαμψε την αντίσταση του Βυζαντινού διοικητή Ματθαίου Ασάν και κατέλαβε τον Ακροκόρινθο, στο εσωτερικό του οποίου κτίστηκαν τέσσερα τζαμιά. Το 1687, οι Ενετοί κατέλαβαν το κάστρο και εκτέλεσαν οχυρωματικά έργα που ολοκληρώθηκαν το 1711. Το 1715, ο Ακροκόρινθος παραδίδεται μετά από πολιορκία στους Τούρκους. Το 1823, η Κόρινθος απελευθερώθηκε και ο Αβδουλάχ-μπέη παρέδωσε το κάστρο στα ελληνικά στρατεύματα.
Πέρασα έτσι, γυρνώντας και διαβάζοντας περί το κάστρο, ένα πολύ ευχάριστο πρωινό. Κι επειδή την πείνα κανείς αντρειωμένος δεν την νίκησε ποτέ, πήγα στις ταβερνούλες των Ισθμίων για ψάρι και ψαρομεζέδες. Και η εκδρομή «έκλεισε» ιδανικά…
ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Με το αυτοκίνητό σας. Η Κόρινθος απέχει 78 χλμ. από την Αθήνα. Περίπου τα ίδια χιλιόμετρα υπολογίστε και για τον Ακροκόρινθο, στον οποίο φτάνετε βγαίνοντας στην πρώτη έξοδο της εθνικής οδού προς Κόρινθο και ακολουθώντας στη συνέχεια τις σχετικές πινακίδες.
Εναλλακτικά, στην Κόρινθο θα μεταβείτε με υπεραστικό λεωφορείο (ΚΤΕΛ Κηφισού, T/210-51.50.220) ή με τον Προαστιακό σιδηρόδρομο – γραμμή Πειραιάς – Κιάτο (T/1110, www.ose.gr). Από εκεί, θα φτάσετε στην Αρχαία Κόρινθο με λεωφορείο από τον σταθμό KΤΕΛ Κορινθίας (τηλ.: 27410-75.424) και στον Ακροκόρινθο που είναι στην κορυφή του λόφου… πεζή. Η δεύτερη εκδοχή είναι αρκετά κοπιαστική.
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΤΙΝΟΣ ΚΙΟΥΣΗΣ
